بهترین های قلک، نبات کوچولو و  رشد کودک اردیبهشت ۹۵ 

در این گزارش با بخش های خوب نشریه های قلک شماره ۲۲، نبات کوچولو شماره ۵۵ و رشد کودک شماره ۸ از دید گروه بررسی نشریات شورای کتاب کودک آشنا می شوید.

نشریه قلک شماره ۲۲

داستان

• عنوان: قصه های من و بچه هام (جشن تولد)

نویسنده: شهرام شفیعی

تصویرگر: سام سلماسی

امروز جمعه است و خانواده به جشن تولد عمه دعوت هستند؛ اما پدر تا ساعت دو و نیم بعدازظهر خواب است. بعد از بیدار شدن تازه صبحانه می خورد. پسر به حمام می رود ولی شیر آب سرد خراب است. اتو هم خراب است و مادر نمی تواند لباسش را اتو کند.  قفل در اتاق هم خراب است و مادر در اتاق حبس می شود. زیپ شلوار پدر هم خراب است. پدر بعد از درست کردن همه این وسایل آماده رفتن است که یادش می افتد ماشین خراب است. برای همین، آن ها زمانی به تولد می رسند که از کیک تولد گربه ای، فقط سبیل هایش باقی مانده است.

نویسنده با زبانی طنز به توصیف ماجرایی می پردازد که پدر نقش اصلی را در داستان ایفا می کند. اما او نمی داند که با به تعویق انداختن کارهای ضروری خانه چه تاثیری می تواند بر روی افراد خانواده به خصوص کوچکترین عضو آن داشته باشد؛ همان طور که در تصویر هم مشاهده می شود. 

تصاویر در صفحات روبرو به طور پلان های مجزا، مکمل متن هستند. مخاطب خردسال هنگام شنیدن داستان از دیدن تصاویر کمیک آن لذت می برد. می توان در بخش هایی،  خواندن داستان را متوقف کرد و از کودک خواست از طریق تصویر خوانی، ادامه ماجرا را با زبان خود بیان کند. این کار به کودک فرصت می دهد تا خلاقانه به داستان گویی بپردازد؛ کاری که کودکان از انجام آن لذت می برند.

• عنوان: کفش ندوز دشت آفتابگردان

نویسنده: سید نوید سید علی اکبر

تصویرگر: سارا طبیب زاده

اسم کفش دوزک، هزارپا را به اشتباه انداخته. او از کفشدوزک می خواهد برایش کفش بدوزد؛ ولی کفشدوزک که کفش دوختن بلد نیست. هزار پا به او می گوید تو کفش ندوزکی. کفشدوزک تصمیم می گیرد نزد آقای پاشنه که کفاش است برود و کفش دوختن یاد بگیرد تا بتواند برای هزار پا با برگ های آفتابگردان هزار تا کفش بدوزد. حالا او یک کفشدوزک کفاش است. 

داستان دارای چند لایه است زیرا نویسنده علاوه بر معرفی یک شغل به طور غیر مستقیم، به نکات دیگری هم اشاره دارد. به طور مثال،تا چه اندازه، نام افراد مهم است و می تواند روی انتظار دیگران از فرد و یا فرد از خودش تاثیر بگذارد. همچنین برانگیخته شدن عواطف افراد چقدر می تواند شخص را در مسیر خاصی قرار دهد. از سوی دیگر، افراد چقدر می توانند در قبال دیگران احساس مسئولیت داشته باشند و برای اثبات خودشان تلاش زیادی کنند که منجر به پیشرفتشان شود. نویسنده از عهده بیان آن با زبانی کودکانه به خوبی برآمده است.

• عنوان: خانواده ی بارانی

نویسنده: پاولو لسو

تصویرگر: جو باروز

مترجم: مهرزاد زمردیان

هر خانواده ای در یک روز بارانی کارهای خاص خود را انجام می دهد. خانواده داستان ما در یک روز بارانی همراه یکدیگر کلی تفریح می کنند و لذت می برند؛ از مزه مزه کردن قطرات آب گرفته تا شلپ شولوپ کردن توی گودال های آب.

راوی داستان یکی از اعضای خانواده است. واژه های ساده و جملات کوتاه با تمام سادگی پر است از حس خوب شادی، همراهی و هیجان. نویسنده والدین را تشویق می کند که از کثیف شدن و خیس شدن کودکشان در روزهای بارانی نهراسند و از آن برای شاد بودن بهره گیرند. تصاویر زیبا با رنگ های گرم و شاد نیز به کمک متن آمده اند. تصاویر نه تنها موقعیت ها و احساسات شخصیت ها را به نمایش گذاشته اند بلکه عمل و عکس العمل آنان را نسبت به یکدیگر نشان می دهند.

در پایان از مخاطب پرسیده می شود که هر یک از شما در روزهای بارانی همراه خانواده چه می کنید؟ این سئوال کودک را وامی دارد که فکر کند در یک روز بارانی چه کارهای برای شاد بودن میتواند انجام دهد. 

سرگرمی

• عنوان : یک روز در موزه

تصویرگر : مرتضی رخصت پناه

طراح : سمیرا رستگار پور

سرکلیشه : بیا بازی

سرگرمی با عنوان «یک روز در موزه» با هدف آشنایی کودکان با موزه، آنان  را تشویق می کند تا از موزه ها دیدن کنند. این سرگرمی به مناسبت «روز جهانی موزه» طراحی شده است. عکس های مستند به لحاظ دیداری کمک می کند تا مخاطب با اشیاء موزه آشنا شود. بازی طراحی شده، دقت مخاطب را افزایش می دهد. 

آشنایی با گیاهان 

• عنوان : من گل لاله را دوست دارم 

نویسنده : شیدا میرزایی 

تصویر گر: مهدیه صفایی نیا

سرکلیشه: گلک

در  این بخش مخاطب با شکل گل لاله و رنگ های متنوع آن آشنا می شود. ارائه مطلب با رعایت سفید خوانی استفاده از صفحه آرایی مناسب به جذابیت آن افزوده است.از سوی دیگر مخاطب را به حفظ و نگه داری از گل و گیاه حساس می کند.

نبات کوچولو شماره ۵۵    

داستان

• عنوان: آرزو

نویسنده: محمدرضا شمس

تصویرگر: نیلوفر برومند

 گرگ و روباه به خاطر گرسنگی آرزو می کنند ای کاش الان یک بزغاله اینجا بود و بزغاله ای از آسمان پایین می افتد. بزغاله هم برای رهایی خود آرزو می کند چه خوب می شد اگرچوپان و سگ اینجا بودند و چوپان و سگ از آسمان پایین می افتند. گرگ و روباه هم مجبور به فرار می شوند.

نویسنده با زبان طنز و تکرار واژه ها و گاه ریتمیک با خیال کودک به بازی می پردازد. کودکان عاشق خیال بازی هستند و از آن لذت می برند.

• عنوان: هاپوپو و خوراکی

وقتی هاپوپو و دوستش در قایق مشغول خوردن خوراکی هستند مرغ دریایی خوراکی آنها را می رباید. آنها از زیر آب خوراکی دیگری تهیه می کنند و سقفی می زنند تا مرغ دریایی نتواند به خوراکی آنها دست درازی کند. ولی یک ماهی شیطون پیدایش می شود و آن را می دزدد.

نویسنده از طریق داستان تصویری به طور غیرمستقیم کودک را با مهارت حل مسئله آشنا می سازد. بیان داستان تصویری توسط کودک هوش کلامی او را  تقویت می¬کند.

• عنوان: ببعی و تپه قلقلی

 نویسنده: لاله جعفری

تصویرگر: سارا نارستان

ببعی کوچولو هر روز صبح از بالای تپه قل می خورد و می افتد تو بغل مامانش. یک روز ببعی قل خورد ولی مادرش پایین تپه نبود. ببعی نگران به دنبال مادرش می گردد. فکر می کند مامان ببعی، مامانِ گرگه شده! تا این که او را نزد چوپان پیدا می کند.  مامان ببعی منتظر یک ببعی کوچولوی دیگر است که می خواهد بدنیا بیاید. ببعی کوچولو از شنیدن این خبر خوشحال می شود.

داستان دارای زبانی ساده و لحنی عاطفی است. ساختار جمله ها و واژه های بکار رفته با زبان کودکانه است. نویسنده دغدغه نگرانی کودکان در مورد از دست دادن مادرشان را دست مایه قرار داده است، از این رو مخاطب می تواند با داستان ارتباط بیشتری برقرار کند. تصویر در ارتباط با متن حس عاطفی را به مخاطب منتقل می کند. 

شعر

• عنوان : اسب زنگوله

تصویرگر : آزاده معزی

سروده : ناصرکشاورز

سرکلیشه : حی حی حیونک

این سروده آهنگین  با تکرار آوا ها و پرواز خیال، مخاطب خردسال را  به خود جذب می کند. تصویر با سروده هماهنگ است و به درک بیشتر شعر کمک می کند . 

• عنوان : جای بوس بهار

تصویرگر : آمنه اربابون 

سروده  : رودابه حمزه ای 

سرکلیشه : سل لا سی

سروده با عنوان «جای بوس بهار» آهنگین ریتمیک با  دایره واژگان مناسب کودک و خیال انگیز که به کودک اجازه پرواز خیال می دهد. داشتن نت موسیقی، مناسب کودکانی است که نت های موسیقی را می شناسند و با ساز خود می توانند آن را بنوازند. تصویر جای بوس بهار به زیبایی و لطافت شعر افزوده است.

• عنوان : گاو اومد آب بخوره

تصویرگر : طیبه توسلی

سروده  : ناصر کشاورز

سرکلیشه : قصه ی پدربزرگ

سروده در باره جلوگیری از چکه کردن آب با تعویض واشر، می باشد. عنوان آن وام گرفته از متل قدیمی فیل اومد آب بخوره . . . است. شعر به طور غیرمستقیم به کودک بی تفاوت نبودن نسبت به محیط زیست، ارزش آب و حفظ و نگه داری از آن را آموزش می دهد. تصویر هماهنگ با سروده است. 

•  عنوان : لالا کبوتر

تصویرگر : فاطمه محمدی

سروده  : مریم عابدی

سرکلیشه : لالایی

لالایی با تصویری هماهنگ با سروده مناسب کودک، به مادر برای خواباندن کودک کمک می کند. شعر خیال انگیز، لطیف و آرامش بخش است. 

سرگرمی

• عنوان : بخوربخور، گاوی بخور!

سرکلیشه : به چی چی بازی

رنگ آمیزی، کودک را تشویق به  خوردن شیر می کند. تعداد زیاد لیوان در تصویر، شناختی از مقدار زیاد به کودک می دهد. توجه به کودک توان یاب از نکات مثبت این سرگرمی است.

عنوان : خورشید و باران

سرکلیشه : بگو بازی

سرگرمی در دو صفحه دارای تنوع، مناسب گروه سنی مخاطب و چند منظوره یعنی شامل بازی دقت، رنگ آمیزی ، بگرد و پیدا کن و شمارش اعداد است. تصاویر شاد و مرتبط با موضوع سرگرمی هاست.

نکته: برای دوری جستن از حالت دستوری، بهتر بود کلمه «بگو» در ابتدای هر جمله در سرگرمی نمی آمد. 

رشد کودک شماره ۸

 سرگرمی

• عنوان : شکل سازی با کاغذهای رنگی  

 طرح و اجرا: طاهره عرفانی

در این بخش از مخاطب خواسته  شده تا کاغذهای رنگی را به شکل سه گوش بریده، سه گوش ها را کنار هم بگذارد و با آن ها شکل های مختلفی مانند پروانه، مرغ، جوجه ، پاکت و .... درست کند. این بخش با رعایت سفید خوانی و با استفاده از رنگ های متنوع و بوجود آوردن شکل های گوناگون به کودک ایده می دهد تا با استفاده از خلاقیتش به شکل های دیگری هم فکر کند.

 کاردستی باعث افزایش و رشد خلاقیت کودک شده و با شکل های ساده هندسی آشنا می شود. کار با کاغذ و قیچی باعث تقویت  مهارت چشم و دست و دست ورزی کودک می شود.

• عنوان : راست شو، خم شو/ دست ها،پاها

سرکلیشه: بازی، ورزش

طراح : سپیده حامدی 

عکاس: اعظم لاریجانی 

بخش «بازی ورزش»، مجله دارای دو قسمت است که حرکات کششی را نشان می دهد؛ کودک را راهنمایی می کند تا حرکات را انجام دهد. مانند شماره های قبل کودک می تواند حرکات ورزشی دراز و نشست را بدون هیچ خطری با هم سالان خود انجام دهد. این بازی سبب تخلیه انرژی کودک می شود که از ویژگی بازی های حرکتی است. 

کرمان

طراح : آمنه شکاری 

عکاس : اعظم لاریجانی

مجله صفحه پشت جلد را به ایران شناسی اختصاص داده است. تصاویر نشان دهنده صنایع دستی استان کرمان و دو بنای تاریخی ارگ بم و باغ شازده است. مطالب مختصر و مفید و شیوه معرفی، مناسب گروه سنی مخاطب است.