کتاب عیدی بدهیم!

دوستی که هرگز قهر نمی‌کند

تابستان سال ۱۳۵۶ با یکی از دوستانم محسن که منزلش در نارمک بود تصمیم گرفتیم نمایشگاه کتابی در دو بخش کودک و نوجوان و بزرگسال بر پا کنیم. اکرم از دانشکده خودمان (ادبیات دانشگاه تهران) اکبر و شهره از دانشگاه علم و صنعت و مسعود از دانشکده کشاورزی (دانشگاه تهران) که از دوستان و بچه محل‌های محسن بودند و بعضی از شاگردان او (همزمان با دانشجویی تدریس هم می‌کرد) به یاریمان شتافتند. کار نوشتن و انتخاب کتاب با من و کار خرید کتاب و تدارکات و فروش با آن‌ها بود.

چندین معرفی کتاب و دو متن متفاوت کلی درباره اهمیت کتاب و سودمندی کتابخوانی, یکی برای بزرگسالان و یکی برای بچه‌ها نوشتم. برای بچه‌ها نوشته بودم:«بچه‌های خوب و دوست داشتنی, از چه چیزی بیشتر خوشتان می‌آید؟ بازی یا بستنی و شیرینی؟ فوتبال و هفت سنگ یا عروسک بازی و خاله بازی را چقدر دوست دارید؟ وقتی گل می‌زنید چقدر خوشحال می‌شوید؟ و وقتی گل می‌خورید چقدر ناراحت؟ شیرینی و لذت بستنی چقدر طول می‌کشد؟ در خاله بازی و عروسک بازی گاهی دعوا و قهر می‌کنید یا نه؟ اما دوستی را به شما معرفی می‌کنم که هرگز نه قهر می‌کند و نه دعوا و نه به شما گل می زند و کاری می‌کند که شیرینی و مزه آن یک عمر بیخ دندان شما باقی می‌ماند. پس حالا بیا و هر کدام از این کتاب ها را که دوست داری بردار وبخوان, از کجا معلوم که لذتش از بازی و بستنی بیشتر نباشد؟».

در یک هفته‌ای که نمایشگاه برپا بود, استقبال به حدی بود که چند بار خریدها را تجدید کردیم و زنجیره‌ای از نمایشگاه‌ها در پارک‌های تهران به راه افتاد.

باری, اگر در ایام نوروز که سنت دیر پای عیدی دادن و عیدی گرفتن رواج و رونق دارد بکوشیم کار نیکوی هدیه دادن کتاب را نهادینه کنیم از آن پس می‌توانیم در خانه و مدرسه و به طور کلی زندگی, به درستی و به صورتی آگاهانه و عاشقانه این امر مهم را انجام دهیم و پیوندی محکم و دو سویه با بچه‌ها برقرار کنیم.

با این کار در عمل و در دراز مدت, گذشته از لذت بخشی به بچه‌ها و نهادینه کردن کتابخوانی, سه نیاز اساسی آن‌ها را بر آورده می‌کنیم:

۱-نیاز عاطفی: پرورش عاطفی و برقراری رابطه احساسی درست, اولین نیاز روحی - روانی بشری است, یعنی پاسخ به نیاز دوست داشتن و دوست داشته شدن. نیاز به شادی و نشاط و ایجاد امید و تحرک.

۲- نیاز شناختی: انسان برای سازگاری با محیط و در صورت ضرورت تغییر و به‌سازی جامعه و جهان, نیاز به شناخت جهان پیرامون خود دارد و ضروری است اندک اندک از مرحله شناخت حسی و برقراری پیوند عاطفی صرف فراتر رفته و به سوی تفکر انتزاعی - فلسفی حرکت کند تا در نهایت به اندیشه‌ای پویا و تفکری انتقادی - اجتماعی دست یابد. کتاب و کتابخوانی با پرورش قوه تخیل و و گسترش قدرت تفکر, راه را برای رسیدن به این هدف باز و هموار می‌کند.

۳-نیاز شخصیتی: هر فرد شخصیتی متفاوت و فردیتی متمایز دارد, برای رسیدن به هویت مستقل و یگانه, کتاب و کتابخوانی در عین هموار کردن راه جامعه پذیری, شاهراهی است برای تحقق آزادی فردی و شناخت حقوق شهروندی و مدنی.

آشکار است در جامعه ما که هنوز راهی دراز برای رسیدن به چنین اهدافی دارد, عید فرصت مناسبی است که به بزرگ و کوچک, بهترین هدیه و ماندگارترین لذت رابا عیدی دادن کتاب ارزانی بداریم!