آخرین خیمه شب باز از نسل قدیم خیمه شب بازان ایران درگذشت

حسن لوئیان خیمه شب باز و شعبده باز اصفهانی ۲۱ تیر ماه در ۹۰ سالگی درگذشت.

امیر سهرابی مدیر موزه اسباب بازی و عروسک که دو مجموعه عروسک های نخی و دستکشی حسن لوئیان با قدمت هشتاد تا صدوده سال در موزه اش نگهداری می شود، در یادداشتی در معرفی او می نویسد: "حسن لوئیان در خردسالی پدرش را از دست می دهد و از هفت سالگی در قهوه خانه کار می کند. آن روزگار قهوه خانه ها عصرگاه محل اجرای نقالی، شعبده بازی، خیمه شب بازی و دیگر بازی ها و نمایش های سنتی بوده است. شعبده بازی و خیمه شب بازی «سید حبیب حقه باز» حسن خردسال را به خود جذب می کند و به شاگردی او در می آید. حقه باز اصطلاح صنفی کهن و به معنی شعبده باز و تردست است. کودک شاگرد در کنار سیدحبیب دستیاری شعبده بازی، سپس نشستن پای خیمه و به مرور بازی با عروسک ها را فرامی گیرد. سپس مدتی با «ابوالقاسم حقه باز» از دیگر نمایشگران اصفهان همکاری می کند.

پس از مرگ سید حبیب اسباب استاد به شاگرد می رسد و حسن لوئیان با کسب پسوند صنفی به حسن حقه باز معروف شده و با اسم و رسم بیشتری کارمی کند.

اجرای خیمه شب بازی در چند فیلم سینمایی، حضور در جشن فرهنگ و هنراصفهان از تجربه های دهه پنجاه اوست.

مجالس عروسی، شب نیمه شعبان، ایام ماه رمضان پس از افطار، برخی قهوه خانه ها و در چند دهه اخیر شهربازی ملک شهر اصفهان مناسبت ها و مکان هایی هستند برای دعوت از حسن لوئیان برای اجرای نمایش.

حسن لوئیان در تاریخ نمایش ایران شاهد و مجری یکی از تحولات در خیمه شب بازی معاصر است. او با تغییر در خیمه شب بازی دستکشی «پهلوان کچل عراقی» و اقتباس از «حاج آقاسورمه ای» سیاه بازی سنتی اصفهان، شخصیت مبارک را به جای پهلوان کچل نشانده و نمایش «حاجی و مبارک» را طراحی می کند."

بنا بر آنچه در جلد چهارم کتاب تاریخ ادبیات کودکان و نوجوانان نوشته شده است بخش بزرگی از ادبیات نمایشی کودکان ایران را باید در نمایش های عروسکی خیمه شب بازی و سایه بازی جست و جو کرد زیرا اگر چه این آثار به طور ویژه برای کودکان خلق نمی شدند اما به سبب عناصر داستانی نیرومندی که داشتند کودکان را جذب می کردند.

به گفته ی خود هنرمند نیز در نشستی که در نمایشگاه عروسک های خیمه شب بازی اصفهان و نایین دوره قاجار مرداد ۱۳۹۱ در موزه مردم شناسی کاخ گلستان برگزار شد، او شعبده بازی ها و نمایش هایش را معمولا برای بزرگسالان اجرا می کرده، اما کودکان و نوجوانان همیشه در ردیف جلوی حلقه تماشاچیان حضور داشته اند.

یادش گرامی باد