سوءتغذیه کودکان: از پرخوری و کم تحرکی تا کم خوری ناخواسته

بخش دوم از هفت عامل آسیب زا که زندگی کودکان را تهدید می کند

بخش اول         بخش سوم        بخش چهارم        بخش پنجم        بخش ششم        بخش هفتم    

جهان دوپاره شده ما برای کودکان، چنان است که در یک سو کودکانی هستند که به سبب بی تحرکی و حذف بازی های سنتی و بدنی و ورزش ها و هم چنین نشستن بلند مدت در برابر تلویزیون و کامپیوتر و تبلت و دسترس پذیر بودن افسارگسیخته خوراک های کم ارزش غذایی دچار چاقی و پیامدهای بعدی آن می شوند و از سوی دیگر گروه بزرگی از کودکان در جهان هستند که کم ترین میزان مواد غذایی و آب نوشیدنی سالم را در اختیار دارند و به ناگزیر دچار کم خوری ناخواسته می شوند. این سیمای دوپاره از جهان را ما بزرگسالان شامل کارگزاران سیاست و اقتصاد و خانواده ها برای کودکان خود ساخته ایم.

اگر خوب به عوامل پشت پرده این پدیده نگاه کنیم، ردپای جامعه و اقتصاد مصرفی را در میان هر دو گروه می بینیم. اگر داری، آن قدر بخور که در آستانه ترکیدن قرار بگیری، و اگر نداری، آن قدر نخور که پوست و استخوان شوی. در چنین سپهری از زیست انسانی، شمار کودکان سالم که نه آن هستند و نه این، کم و کمتر می شوند. هرچه از شمار این کودکان کم شود، یا به گروه نخست افزوده می شود یا به گروه دوم. اگر به زندگی سالم برای کودکان ارج می نهیم، بیاییم چهره خود را در آینه بکاویم. ما به عنوان بزرگسال کجا ایستاده ایم و چه نقشی در گسترش این وضعیت داریم؟

یادمان باشد که چاقی و بی تحرکی کودکان همواره ارتباط مستقیم با وضعیت مالی و رفاه بزرگسالان ندارد. گاهی این چاقی و بی تحرکی ناشی از یک سندرم به نام سندرم بیش تیماری کودکان است.  امروزه عبارت دوره کودک سالاری بسیار شنیده می شود. این پدیده همان است که بخش میانی جامعه های انسانی را درگیر کرده و به کودکان آسیب می رساند. ۴۰ و ۵۰ سال پیش از این خوراک هایی که کودکان برای میان غذا داشتند، گروهی از خوراک ها مانند خشکبار و مواد مغذی دیگر بود. اما امروزه در کنار در هر فروشگاهی چند سبد و استند از انواع چیپس ها و تنقلات کم ارزش غذایی گذاشته شده است. پیکر و ریخت کودکان با چاقی زودرس دارد عوض می شود. چه کسی مسئول این وضع است. این مسئولیت بیش از همه برعهده بزرگان خانواده و البته در کنار آن نقش تبلیغی و سودجویانه شبکه های رسانه ای است.

اما کم خوری ناخواسته در کودکان که ریشه های چندگانه مانند قحطی در برخی از مناطق زمین به ویژه افریقا، جنگ و ناآرامی و عوامل اجتماعی دیگر  مانند بدسرپرستی یا بی سرپرستی کودکان دارد، بخش بزرگی از این جمعیت انسانی را درگیر عوارضی مانند کندی رشد ذهنی و جسمی تا مرگ زودرس کرده است. این وضعیت برعهده کیست؟ اگر قحطی و جنگ و ناآرامی است که ریشه این عوامل را باید در طبیعت و مناسبات اقتصادی و سیاسی جستجو کرد. هر کدام از این عوامل می توانند مانع دسترسی کودکان به مواد غذایی شوند. اگر موضوع به صورت پراکنده دیده می شود، جدای از عوامل اجتماعی مانند بی عدالتی اجتماعی نقش خانواده را هم نباید از نظر دور داشت.

برای نمونه هنگامی که پدر خانواده هزینه خوراک خانواده را برای مواد مخدر یا تفریح های دیگر کنار می گذارد، این جا به گونه ایی سرراست کودک خود را درگیر سوتغذیه کرده است. اما مسئولیت بزرگ تر در این زمینه برعهده دولت ها است. فقر گسترده که ناشی از بیکاری ، نابسامانی اجتماعی و عوامل دیگر است، مسئولیت دولت ها را در این زمینه سنگین و سنگین تر می کند. سوتغذیه به طور همگانی ناشی از وضعیت ناعادلانه اجتماعی است و نقش ما به عنوان بزرگترها کوشش های آگاهانه برای زدودن این وضعیت است.

سایت کتابک در پیوند با این مقاله، مقاله‌های زیر را به شما معرفی می‌کند:

چرا کودکان بدغذا می‌شوند؟

ذائقه کودکان را ‌به غذای کم نمک عادت دهید

روند رو به رشد چاقی در دانش آموزان ایرانی!

آزمون غذا در فصل امتحانات