فعالیت پیشنهادی برای کتاب ای هم‌زبان خاموش

کتاب «ای هم‌زبان خاموش» شامل دوازده قطعه شعر از شاعر نام‌دار کودکان، پروین دولت‌آبادی، است. مجموعه‌شعری در ستایش کتاب و کتاب‌خوانی. اگرچه موضوع اصلی این مجموعه‌شعر دوستی با کتاب است، شعرهای کتاب هم‌چنین حکایت از شور زندگی و نو شدن دارند. مضامینی چون دوستی با طبیعت و دوستی با جانوران در شعرهای کتاب پررنگ است و تصویرگر به زیبایی با به تصویرکشیدن کودکانِ کتاب‌خوان در طبیعت، شاعر را در انتقال این حس همراهی می‌کند.

1- گفت‌وگو کنید.

درباره مضامین شعرهای کتاب با کودکان گفت‌وگو کنید. مفاهیمی چون: اهمیت کتاب و کتاب خوانی، دوستی با طبیعت، دوستی با جانوران، امید، دوستی، شادی و...

2- دسته‌جمعی شعر بخوانید.

برای کودکان گروه سنی پایین‌تر، شعری از کتاب را انتخاب کنید و با ریتم برای آن‌ها بخوانید. کودکان را تشویق کنید که با شما همراهی کنند و با تکرار شعرخوانی، آن را به‌خاطر بسپارند.

3- نوبتی شعر بخوانید.

شعرهای کتاب را در کاغذهای جداگانه‌ای بنویسید (متناسب با تعداد کودکان) و همه را در کیسه‌ای بریزید از کودکان بخواهید به‌طور تصادفی یک شعر را بردارند و شعر را در حضور جمع با صدای بلند بخوانند. کودکان را راهنمایی کنید تا شعر را با وزن درست بخوانند و حال و هوای متن شعر در لحن خواندن‌شان مشخص باشد.

شعرخواندن با صدای بلند، ضمن بالابردن اعتماد به نفس کودکان مهارت شعرخوانی را در آنان تقویت می‌کند.

سپس از کودکان بخواهید درباره شعری که بلندخوانی کرده‌اند یک نقاشی بکشند. نقاشی‌های کودکان را به همراه شعر انتخابی به دیوار بزنید.

این فعالیت را به این شکل نیز می‌توانید اجرا کنید که مصرع‌های یک شعر را جداگانه در برگه‌هایی بنویسید و به ترتیب شماره بزنید و از کودکان بخواهید به قید قرعه یک مصرع را بردارند. سپس از هر فرد که نوبتش است بخواهید مصرعی که دستش است را بلند بخواند. چند دور تمرین کنید تا شعر روان خوانده شود.

4- خیال‌پردازی کنید.

از کودکان بخواهید به واژه‌هایی چون: کتاب، برف، رنگین‌کمان، بهار، ستاره، ماه و... فکر کنند و افکار خود را بر روی کاغذ بیاورند. از کودکان بخواهید تا خیالات خود را بازگو کنند.

برای ایجاد فضای مناسب، خودتان این کار را شروع کنید و درباره یکی از واژه‌های کلیدی و خیال‌برانگیز کتاب حرف بزنید و این‌که هر یک از این واژه‌ها چه چیزی را در ذهتنان تداعی می‌کند. در این فعالیت باید به روحیات کودک توجه داشت. برخی از کودکان تخیل قوی‌تری دارند، برخی به کلام موزون علاقه بیشتری نشان می‌دهند و برخی از کودکان فعالیت‌های علمی را ترجیح می‌دهند. بنابراین انجام این فعالیت را به اختیار کودکان بگذارید. کودکانی که تمایل به نوشتن ندارند می‌توانند آن‌چه به ذهن‌شان متبادر می‌شود را به تصویر بکشند.

5- واژه‌های در هم ریخته را مرتب کنید.

یک بیت از شعرهای کتاب را انتخاب کنید و واژه‌های آن را بر روی کارت‌های جداگانه‌ای بنویسید. واژه‌ها را به‌صورت درهم روی میز بگذارید و از کودکان بخواهید که با جابجایی کارت‌ها، واژه‌ها را مرتب کنند و به ریتم شعر دست یابند. سپس از آن‌ها بخواهید بیت ساخته شده را با صدای بلند بخوانند.

6- جانوران و گیاهان کتاب را بشناسید.

درباره تصویرهای جانوران کتاب با کودکان گفت‌وگو کنید. از آنان بخواهید جانوران به تصویر کشیده شده را نام ببرند و درباره محل زندگی، غذایی که می‌خورند و... بحث و گفت‌وگو کنید. می‌توانید همراه کودکان درباره آن‌ها پژوهش کنید و یافته‌هایتان را به صورت پوستر در بیاورید.

برای انجام این فعالیت،کتابدار/ مربی باید نسبت به گیاهان و جانوران کتاب آشنایی داشته باشند تا بتواند کودکان را در مسیر درست هدایت کند.