حکایتی خواندنی از افتتاح یک کتابخانه روستایی

در روز های پایانی اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ کتابخانه روستایی دیگری در استان کردستان به همت مردم بنیاد نهاده شد.

مردم روستای قه لا ره ش و انجمن روناک (کمیته ی کتابخانه های انجمن یادگارهای تاریخی ایزیرتو) پس از ۸ ماه تلاش این کتابخانه را در روز پنجشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۳۸۸ در مراسمی با شکوه افتتاح کردند. کودکان و نوجوانان روستا از ورودی روستا تا محل

برگزاری مراسم در صفی به درازای یک کیلومتر برای خوشامدگویی و راهنمایی مهمانان ایستاده بودند و پلاکادرهایی با موضوع اهمیت کتاب و کتابخوانی در دست داشتند. مردم این روستا و روستاهای پیرامون از زن و مرد، کوچک و بزرگ برای شرکت در این مراسم از راه می رسیدند و شور و هیجان خاصی به فضای زیبای طبیعی این روستا بخشیده بودند.

روستای قه لاره ش (قلعه رش= قلعه سیاه) در ۲۰ کیلومتری سردشت و ۶ کیلومتری مرز ایران و عراق در کردستان قرار دارد. این روستا دارای ۲۵۰ خانواده با نزدیک به ۱۳۰۰ نفر جمعیت است. روستا یک دبستان و یک مدرسه راهنمایی دخترانه و پسرانه دارد. مردم روستا دامپرور و کشاورز هستند. این روستا و روستاها و شهرهای اطراف آن در سال های جنگ ایران و عراق بطور مداوم در زیر بمباران و بمباران های شیمیایی نیروهای عراقی قرار داشته اند و هنوز خاک آن از مین های نیروهای متخاصم عراقی پاک نشده است.

انجمن روناک (کمیته ی کتابخانه های انجمن یادگارهای تاریخی ایزیرتو) با هدف توسعه ی کتابخانه های روستایی در سطح کشور و به ویژه استان کردستان از سال ۱۳۸۶ آغاز به کار کرد. نخستین کتابخانه که به همت این انجمن و انجمن توسعه فضاهای آموزشی- فرهنگی(حامی) پا گرفت، کتابخانه روستای ناچیت در ۵ کیلومتری شهرستان بوکان بود که در آبان ۱۳۸۷ راه اندازی شد. این کتابخانه در حال حاضر به همت اهالی روستا و با پشتیبانی انجمن روناک و انجمن حامی مشغول فعالیت است.

دومین کتابخانه که از تیر ماه ۱۳۸۷ در دستور کار انجمن روناک قرار گرفت، کتابخانه روستای قلعه رش در ۲۰ کیلومتری شهرستان سردشت بود. این کتابخانه با اختصاص فضایی حدود ۷۰ متر با دو اتاق در طبقه ی بالای مسجد روستا و با مجموعه ی اولیه ی ۲۱۰۰ جلد کتاب که برپایه ی موضوع کتاب ها مرتب شده بودند در اواخر اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ تحقق یافت. هیئت امنای کتابخانه با حضور امام جماعت روستا، دهیار، نماینده شورای اسلامی روستا، معلم روستا، نماینده انجمن روناک (کمیته ی کتابخانه های انجمن یادگارهای تاریخی ایزیرتو) تشکیل شده است.

در لحظات نخست مراسم گشایش کتابخانه که به مدت ۴ ساعت در فضای باز تشکیل شد، مجری برنامه علیرضا اشکانی، شاعر سردشتی، ضمن خوشامدگویی توضیحاتی در باره ی موضوع این گردهمایی گفت و پس از تلاوت آیات قرآن از طرف یک قاری نوجوان، حفیدی امام جماعت روستا به نقش کتابخانه و اهمیت ایجاد کتابخانه و فرهنگ کتابخوانی در اسلام و جامعه صحبت کرد، دهیار روستا زورار محمدنژاد که مسئول کتابخانه نیز بود گزارشی از فعالیت های انجام شده در ۸ ماه گذشته برای راه اندازی کتابخانه ارائه کرد.

پس از آن مرضیه چاوشینی دانش آموز کلاس چهارم دبستان روستا، بیانیه ای را به نمایندگی کودکان و نوجوانان روستا با خطاب قرار دادن بزرگسالان و مسئولان فرهنگی کشور خواند، علیرضا اشکانی سپس با معرفی خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن وابسته به شورای کتاب کودک در تهران متن پیام تبریک این نهاد غیردولتی را برای جمع حاضر خواند و اعلام کرد این نهاد تعداد ۲۰۰ جلد کتاب برای کودکان و نوجوانان به کتابخانه ی روستا اهدا کرده اند. خالد توكلی، دانشجوی دكترای جامعه شناسی دانشگاه اصفهان دیگر سخنران این مراسم به اهمیت جایگاه كتابخانه روستایی در بافت جامعه روستایی پرداخت. پس از آن کامران جوهری از طرف انجمن روناک به عنوان بنیان گذار اصلی این حرکت فرهنگی به ضرورت شکل گیری کانون های فرهنگی همچون کتابخانه اشاره کرد و این حرکت را به مصداق چراغی دانست برای روشن کردن راه پیش روی نسل جوان.

خدر قادری (مشهور به خله ده رزی) یکی از بهترین بیت خوانان كردی که بر حیرانی خوانی تسلط داشت، نیز رپرتوارهای حیران مكریانی را با قدرت تمام اجرا کرد. حضور او در مراسم تاکیدی بود بر غنای فرهنگی منطقه و ضرورت آشنایی نسل جوان با ادبیات شفاهی و ضرورت زنده نگه داشتن این روایت های منظوم با ثبت آن در مجموعه ی هر کتابخانه روستایی.

اجرای سرود "کتابخانه تولدت مبارک" به زبان کردی توسط گروه ۹ نفری سرود خوانان نوجوان روستا، به همراه موسیقی، فضای شاد و مفرح جشن را دو چندان کرد.

فرزانه طاهری سرپرست کتابخانه موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان درباره ی پایگاه مجازی " کتابک: پنجره ای به جهان خواندن" و نقش کتابخانه های روستایی در توسعه ی فرهنگی جامعه های روستایی سخن گفت، عبدالعزیز مولودی از موسسه پیشگیری از اعتیاد عرفان و عضو هیئت مدیره ی انجمن ایزیرتو به ملاک های توسعه و نقش کتاب و کتابخوانی در جامعه اشاره داشت. محمد قادری دهیار کهن سال روستای بیوران مقاله ا ی با عنوان "تاریخچه ی فرهنگ کتاب و کتابخانه از گذشته دور در ایران" ارائه کرد. این دهیار کهن سال در صدد است کتابخانه ای مجهز در روستای بیوران راه اندازی کند، حاج حسن واحدی از شهرستان سردشت، از نیکوکاران منطقه، با گفتاری درباره ی نقش کتابخانه در روستا، به ضرورت پشتیبانی از چنین فعالیت های فرهنگی پرداخت و خود با اهدا مبلغ یک میلیون تومان برای ساخت کتابخانه جدید و ۱۰۰ جلد کتاب به کتابخانه روستای قلعه رش پشتیبانی خود را از چنین فعالیت هایی اعلام کرد.

خبر خوش و نیک اندیشانه ی دیگر واحدی، اهدا ۱۰ جلد کتاب به نام هر نوزادی بود که تا یک سال از افتتاح کتابخانه در روستای قلعه رش به دنیا بیاید. او برای تشویق روستاهای دیگر به راه اندازی کتابخانه در روستای خود، به روستاهای اطراف قول داد که در صورت تشکیل کتابخانه به هر روستا ۱۰۰ جلد کتاب اهدا خواهد کرد. خانم سرور سروری نماینده ی انجمن توسعه فضاهای آموزشی- فرهنگی(حامی) که به اتفاق ۳ تن از اعضای این انجمن خانم عشرت قضات و آقایان حسین مقبلی و کمال شریف گیلانی (ایشان عضو انجمن روناک نیز هستند) به روستای قلعه رش آمده بودند ضمن معرفی انجمن حامی به نقش کانون های فرهنگی– آموزشی در سراسر کشور و ضروت ایجاد مدرسه و کتابخانه برای پرورش کودکان و نوجوانانی توانمند پرداخت. این انجمن با اهدا ۳۰۰ عنوان کتاب به جمع پشتیبانان معنوی و مالی کتابخانه قلعه رش پیوست.

اجرای موسیقی محلی با صدای هنرمندانه ی مسعود رحیمی و پذیرایی از مهمانان زمانی را برای شرکت کنندگان فراهم کرد تا در فضای زیبای روستا به نغمه های کردی گوش دهند.

پس از آن علیرضا اشكانی مجری برنامه به اعلام نام دیگر پشتیبانان کتابخانه پرداخت، کسانی که در هنگام اجرای برنامه با اهدا منابع مالی به نوعی حمایت خود را از این حرکت فرهنگی اعلام کردند. مصطفی مولانی یكی از اهالی روستای قلعه رش با اهدای۲۰۰ متر زمین برای ساخت كتابخانه ی جدید، حاج محمد فاطمیان نیکوکاری از شهر سردشت با اهدای۱۰۰ جلد كتاب و اختصاص یك میلیون تومان كمك نقدی برای ساخت كتابخانه جدید، كاوه حیاك مسئول اداره ارشاد شهرستان سردشت با اهدا ۲۰۰ جلد كتاب و نماینده دانشگاه آزاد واحد سردشت با اهدا وجه نقد برای خرید کتاب.

در این مراسم فرشته حسن زاده دختر نوجوان روستایی پیام زنان و دختران روستای قلعه رش را به زبان انگلیسی خواند تا این پیام فراتر از مرزهای ایران نیز شنیده شود.

جوتیار فرورش کتابدار کتابخانه سخنران دیگر این جشن بود که گزارشی از عملکرد کتابخانه ارائه داد. مصطفی ایلخانی زاده شاعر، نویسنده کرد زبان و عضو انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از دیگر سخنرانان بود که در زمینه ی ضرورت توجه به ادبیات کودکان و نوجوانان و برگزاری جلسات آشنایی با مباحث ادبی سخن گفت. دکتر فرورش عضو هئیت علمی دانشگاه تربیت مدرس و از اهالی روستای قلعه رش آخرین سخنران این مراسم به نمایندگی از مردم روستا ضمن قدرانی از مردم و نهادهایی که در راه اندازی کتابخانه سهیم بودند، خواستار مشارکت و پشتیبانی های بیشتر برای تداوم این حرکت فرهنگی بود.

مراسم در فضای باز با اهدا لوح تقدیر به دست اندرکاران راه اندازی کتابخانه و رقص زیبای محلی به پایان رسید و پس از آن شرکت کنندگان به سمت کتابخانه رفتند تا ضمن گشایش و بازدید از کتابخانه از کتاب هایی اهدایی به این کتابخانه نیز رونمایی کنند.

شرکت مردم این روستا و روستاهای پیرامون از زن و مرد، کوچک و بزرگ نشان از اهمیت این فعالیت فرهنگی برای مردم منطقه و تلاش برگزار کنندگان این مراسم بود. شماری از زنان و مردان روستا با هدف راه اندازی کتابخانه در روستای خود و الگو برداری و کسب تجربه در این مراسم شرکت کرده بودند.

رد و بدل شدن شماره تلفن ها و نشانی های پست الکترونیکی و طرح پرسش هایی برای برگزاری نشست های ادبی، چاپ کتاب، چگونگی راه اندازی کتابخانه و پرسش های دیگر نشان از موفقیت این گردهم آیی و علاقه شرکت کنندگان در ایجاد فضاهای کتابخوانی داشت. اگر شنیدن و دیدن را نیز نوعی خواندن و انتقال اطلاعات بدانیم که بی شک چنین است، این برنامه با بهره گیری از طبیعت بکر روستا، نمایش لباس های محلی، اجرای حیرانی خوانی، موسیقی، ... برای شرکت کنندگان فضایی سرشار از خواندن بود.

در حال حاضر مسئول کتابخانه، دهیار روستا زورار محمدنژاد است و جوتیار فرورش دانش آموز سال سوم دبیرستان رشته ریاضی فیزیک و رحیم شریف پور دیپلمه از کتابداران مجموعه هستند. بزودی از طرف شورای کتابخانه یک تا دو کتابدار زن نیز به کتابداران کتابخانه اضافه خواهند شد. تاکید دست اندکاران راه اندازی کتابخانه بر تشکلیل شورایی برای اداره ی کتابخانه ی روستا، مشارکت و همدلی جمعی را بوجود آورده است که می تواند در رشد و توسعه فعالیت های کتابخانه تاثیر بسزایی داشته باشد. تاثیر حضور نهادهای فرهنگی به عنوان پشتیبانان فرهنگی راه اندازی کتابخانه ها را در کیفیت و تداوم فعالیت های کتابخانه ای نمی توان نادیده گرفت. کتابخانه ی قلعه رش افزون بر همیاری مردم و مسئولان محلی از پشتیبانی نهادهایی چون انجمن ایزیرتو، انجمن حامی، خانه کتابدار کودک و نوجوان و ترویج خواندن برخوردار است.

کتابک ضمن تبریک برای گشایش این کتابخانه و تقدیر از دست اندرکاران هوشیار و پر تلاش کتابخانه روستای قلعه رش پشتیبانی خود را از دست اندرکاران در اداره ی هر چه بهتر کتابخانه اعلام می کند.