شانزدهمین شماره فصل‌نامه «روشنان پژوهش»، نشریه‌ی تخصصی ادبیات کودک و نوجوان، بهار و تابستان ۱۳۹۲، با رویکرد به موضوع «ادبیات نمایشی» و تئاتر کودک و نوجوان از سوی معاونت فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به سردبیری خسرو آقایاری در ۲۲۴ صفحه چاپ و منتشر شد.
سردبیر در بخشی از «مقدمه» خود با نگاهی تاریخی در باره پیشینه و روند «تئاتر کودک» در ایران می‌نویسد:
«سال ۱۳۵۰ مرکز حرفه‌ای تئاتر کودک در کانون پرورش فکری کودکان نوجوانان با حضور شخصیتی همچون دان لافون تأسیس شد و شکلی کاملاً حرفه‌ای یافت. او که از متخصصان تئاتر کودک بود، [...] به ایران آمد. از آن زمان تا به امروز، سال‌های زیادی بر عمر تئاتر کودک در ایران رفته است. شاید حضور دان لافون و تجربه‌های او بود که نقشی انگیزشی برای سروسامان دادن به تئاتر کودک در ایران داشت و پای هنرمندان بسیاری از تربیت‌شدگان دانشکده‌ی هنرهای زیبا و هنرهای دراماتیک همچون غلام‌حسین ساعدی، بهرام بیضایی، بیژن مفید و سایرین را به این عرصه باز کرد و حرکت‌های امیدوار کننده‌ی بسیاری شکل گرفت.
اما اینکه پس از این همه سال هنوز ساختار تئاتر کودک در ایران به شکلی کاملاً نیم‌بند و به حیات تنها چند گروه حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای وابسته است، و هنوز نتوانسته‌ایم و یا اینکه نخواسته‌ایم از قابلیت‌های این هنر به صورت فراگیر و برانگیزاننده در آموزش و پرورش و در ساختار تربیتی جامعه استفاده کنیم، نشانه‌ی عدم درک صحیح از اهمیت تربیتی و فرهنگی این هنر است.»
سردبیر سپس با رویکردی آینده‌نگر و انتقادی در باره‌ی تئاتر کودک ایران، دیدگاه و راه‌کار خود را برمی‌شمارد و می‌نویسد:
«تئاتر کودک در ایران اگر می‌خواهد به حیات فرهنگی خود ادامه دهد، باید صاحب سیستمی ثباتمند، تجربه‌گرا، هدفمند و برنامه‌ریز باشد تا بتواند نقشی ایجابی در پیکره‌ی فرهنگی جامعه پیدا کند؛ وگرنه با حضور چند یا چندین گروه حرفه‌ای و نیمه‌حرفه‌ای که زیر نظر خانه‌ی تئاتر ایران به حیات ضعیف خود ادامه می‌دهند و تنفس رو به انسداد و هر از گاهی آنان وابسته به حضور در چند سالن محدود می‌شود و یا اینکه گاهی به سالن‌های مدارس راه می‌یابند تا با فروش بلیت، نیم‌رمقی بیابند، به جایی نخواهد رسید.
برای ادامه‌ی حیات تئاتر کودک و بقای آن، باید قبل از سرمایه‌گذاری به پارامترهای محوری توجه کرد. باید تجارب را به کار گرفت. ضرورت تشکیل اتاق فکر و برنامه‌ریزی مشترک با محوریت آموزش و پرورش و با مشارکت کانون پرورش فکری، وزارت فرهنگ و ارشاد، صدا و سیما و دیگر ارگان‌های تأثیرگذار غیرقابل چشم‌پوشی است.»
پس از مقدمه، در بخش نخستِ فصل‌نامه، «تعاریف و زیرساخت‌ها»، شش مقاله ارائه شده است:
- تئاتر و نمایش خلّاق، موهبتی یگانه جهت تعلیم و تربیت در آموزش و پرورش نوشته حمید قاسم‌زادگان‌جهرمی.
- انواع ادبیات نمایشی کودکان و نوجوانان نوشته داود کیانیان.
- نمایش خلّاق، ابزار و موضوع آموزش به کودکان نوشته قائزه فیض‌شیخ‌الاسلام.
- نقش تئاتر در آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان نوشته علی یعقوب‌زاده.
- هر کسی قصه‌ی خودش را دارد. نگاهی واقع‌گرا و طبیعت‌گرا به روش‌های آموزش تئاتر در مسیر رشد و تقویت انواع مهارت‌های اجرایی و ذهنی و تخیلی کودکان نوشته بهرام شاه‌محمدلو.
- جادوی عروسک‌ها نوشته فروغ مهرزاد.
در بخش «دیدگاه» نیز سه مقاله‌‌ی زیر آمده است:
- - تئاتر کودک و نوجوان، امکانی توانا برای ارتباطات نوشته حسن دولت‌آبادی.
- - زبانِ نمایش، زبانِ گویای آموزش نوشته علی‌اصغر ارجی و مژده اروجی.
- - تئاتر مدرسه‌ای کودک، ابزار یا هدف؟ نوشته خسرو آقایاری.
همچنین در بخش «نقد و نظر»، سه مقاله ارائه شده است:
- - معرفی روش نقد دراماتورژیکی در تئاتر کودکان و نوجوانان با بررسی عملی نمایشنامه‌ی «سه ماهی» اثر منصور خلج، نوشته بهرام جلالی‌پور.
- - جنبه‌های نمایشی افسانه‌ی «ماه پیشونی» نوشته ناهید جهازی.
- - ملاحظاتی در باب درام منظوم کودکان نوشته ابوذر کریمی.
«نمایه» بخش پایانی نشریه روشنان پژوهش است که حمیده شهنواز به بازتاب «کتاب‌شناسی و مقاله‌شناسی توصیفی ادبیات نمایش» در باره‌ی «تئاتر کودک و نوجوان – نمایش‌های آیینی – ادبیات نمایشی کودک – نمایش‌نامه‌نویسی کودک و نمایش خلاق» پرداخته است.
شانزدهمین شماره فصل‌نامه روشنان پژوهش با سه‌هزار نسخه و قیمت پنج‌هزار تومان در دسترس دوستداران، پژوهشگران و فعالان ادبیات نمایشی و تئاتر کودک و نوجوان ایران قرار دارد.
افزودن دیدگاه جدید