آزادی اطلاعات اکسیژن دموکراسی است

پنج‌شنبه ١٧ بهمن‌ماه جمعی از نویسندگان کودک و نوجوان و همراهان انجمن آغاز شانزدهمین سال فعالیت انجمن نویسندگان کودک و نوجوان را جشن گرفتند. موضوع سانسور با تأکید بر حقوق صنفی نویسنده یکی از بخش‌های اصلی این برنامه بود.

جلسه با قرائت قران و خوش‌آمدگویی مجید راستی، رئیس هیئت‌مدیره‌ی انجمن به مهمانان آغاز شد و اولین سخن‌ران مراسم، مهدی حجوانی، در آغاز سخنانش سه پرسش را مطرح کرد؛ آیا سانسور دینی، قانونی و شدنی است؟ او سیس به تفاوت ادبیات ‌کودک و نوجوان و بزرگسال اشاره کرد و گفت: «در همه‌ی دنیا در حوزه‌ی کودکان و نوجوانان حساسیت‌ بیش‌تری وجود دارد و همه‌ی دیدگاه‌ها می‌پذیرند که بچه‌ها دلی پاک دارند و تأثیر بر آن‌ها سریع، عمیق و ماندگار است.»

 این نویسنده گفت: با ترجمه و مطالعات به یقین رسیده‌ام که سانسور به این معنا عمل دینی نیست. اگر به قرآن توجه کنید، می‌بینید خداوند نه‌تنها با مخالف خود صحبت می‌کند، بلکه به مخالف خود که شیطان است، اجازه‌ی نافرمانی می‌دهد. شاید از این نظر جوامع غربی بیش‌تر به این منطق قرآن عمل کرده‌اند، یعنی منتقد را می‌پرورند، به او احترام می‌گذارند و از او می‌خواهند نقدشان کند.

حجوانی در بخش دیگری از صبحت‌هایش به این پرسش رسید که آیا سانسور قانونی است؟ و ادامه داد: من معتقدم قانونی نیست چون اصل ٢۴ قانون اساسی می‌گوید: مطبوعات و نشریات در بیان عقاید آزاد هستند، مگر آن که مخل به مبانی اسلام و حقوق عمومی جامعه باشد، تفصیل آن را قانون معین خواهد کرد. اکنون ٣۵ سال از تدوین قانون اساسی گذشته و هنوز چیزی به عنوان لایحه کتاب در جمهوری اسلامی ایران مطرح نشده، یعنی قانون تفصیل آن را بیان نکرده است.

رئیس هیئت‌ مدیره‌ی دوره‌های پیشین انجمن گفت: بعضی به مقرارت شورای عمومی و شورای عالی انقلاب فرهنگی اشاره می‌کنند، اما به ما یاد داده‌اند که قانون فقط چیزی است که از تصویب مجلس بگذرد و دولت و هیچ دستگاه دیگری نمی‌تواند قانون وضع کند.

این نویسنده در پایان گفت گفت: سانسور توجیه دینی و قانونی ندارد و نه اصولاً شدنی نیست. شاید عزم ملی و گفت‌وگوی تمام آدم‌های این عرصه بدون این‌که اتهامی بهم بزنند، راهگشا باشد و شاید انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بتواند پیش‌قدم باشد.

در ادامه این مراسم حسن نمک‌دوست، روزنامه‌نگار و پژوهش‌گر درباره‌ی حق دسترسی آزاد به اطلاعات صحبت کرد. او گفت: همیشه شنیده‌ایم که دانستن حق مردم است، اما وقتی می‌خواهیم ببینیم چگونه می‌توان حق دانستن را تحقق بخشید، همه‌ی مسیر به یک کلیدواژه می‌رسد؛ حق دانستن، با شفافیت، حق دسترسی به اطلاعات و آزادی اطلاعات.

این استاد دانشگاه گفت: حق دانستن و حق دسترسی به اطلاعات یا آزادی اطلاعات را اکسیژن دموکراسی می‌دانند. موضوع حق دسترسی به اطلاعات، هیچ ارتباطی به حریم خصوصی ندارد و مشخصاً به عملکرد حکومت‌ها برمی‌گردد.
او ادامه داد: در موضوع حق دسترسی به اطلاعات آمده  که شهروندان حق دارند به تمام اسناد و مدارکی که بیانگر کارکرد حکومت است، دسترسی داشته باشند. به طور مثال در کانادا شما حق دارید به عنوان شهروند به هر اداره‌ای مراجعه کنید، ۵ دلار بپردازید و با پر کردن فرمی اطلاعات مورد نیازتان را دریافت کنید، اما در کشور ما کمیسیونی وجود دارد که وزیر ارشاد، وزیر ارتباطات، وزیر اطلاعات، وزیر دفاع، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی، رئیس دیوان عدالت اداری، رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس و دبیر شورای عالی فناوری اطلاعات از جمله اعضایش هستند و بنده تقریباً مطمئنم هیچ‌کدام از این نهادها رزومه‌ای برای دسترسی آزادانه به اطلاعات ندارند.

نمک‌دوست افزود: ما در دسترسی به اطلاعات مسائل اجتماعی و اقتصادی به شدت مشکل داریم. یکی از نعمت‌های ما پخش مستقیم جلسه های مجلس است. می‌بینیم وقتی مذاکرات پخش می‌شود با مذاکراتی که پخش نمی‌شود، چه‌قدر متفاوت است به طور مثال جلسه های شورای نگهبان، هیأت دولت و تشخیص مصلحت نظام ما پخش نمی‌شود.

معرفی برگزیدگان داستان جلسه های داستان‌خوانی بخش دیگر برنامه بود. محمود برآبادی به نمایندگی از هیئت داوران جلسه‌ی داستان‌خوانی انجمن (محمود برآبادی، طاهره ایبد و نوید سیدعلی‌اکبر) سه برگزیده‌ی سال گذشته‌ی جلسات یک‌شنبه‌ها را اعلام کرد: «اسکلتی به نام اسکولوتس» نوشته‌ی بنفشه چاپاری، به دلیل طنز شیرین کودکانه، نگاه امروزی و مدرن به داستان و خلق جهان فانتزی شاد، «لابه‌لای ملافه‌های سفید» نوشته‌ی زیتا ملکی، به دلیل زبان و نگاه شاعرانه، توجه و تیزبینی نویسنده در پرداخت به بحران‌های نوجوانی جسارت در بازآفرینی و کنکاش ممنوعیت‌ها، «راهرو تاریک» نوشته‌ی مهدی رجبی، به دلیل استحکام ساختار روایت، زبان قدرتمند و توجه به جزئیات و عناصر داستانی، واکاوی ترس‌های دوران کودکی و خلق داستانی مدرن در ژانر وحشت برای کودکان.

در این مراسم که مهدی طهوری، دبیر مراسم، گزارشی را از نگاه نویسندگان درباره‌ی سانسور لابه‌لای برنامه‌ها خواند، حدیث لزرغلامی بیانیه‌ی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان را درباره‌ی سانسور خواند و رودابه‌ حمزه‌ای شعری درباره‌ی سانسور خواند. اجرای موسیقی، اجرایش نمایشی کوتاه و بریدن کیک سالگرد و پذیرایی از مهمانان بخش‌های دیگر برنامه‌ی پانزدهمین سال تولد انجمن نویسندگان کودک و نوجوان بود.