کشف استعدادهای بچه‌ها با خلق جهان داستانی

فریدون عموزاده خلیلی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) اظهار کرد: ذوق و شوق برای نوشتن از بدو تولد در نوزادان وجود دارد.

بچه‌ها از سنین کودکی به دنیای اطرافشان و موجودات، اشیاء و نمادهایی که در آن وجود دارد، توجه می‌کنند و به آن ها شخصیت می‌دهند و از آ نها جهان دیگری در ذهنشان می‌آفرینند. اصولا نوشتن به معنای خلق کردن و آفریدن است نه به این معنا که با قلم مطلبی را روی کاغذ بنویسیم.
 
وی ادامه داد: کودکان از بدو تولد یعنی از سال‌های کودکی از اشیاء و موجودات دنیای اطرافشان جهانی روایی برای خودشان می سازند که لزوما نمی‌تواند معنای داستان‌گویی داشته باشد اما بعدها ممکن است بتوانیم نام این جهان روایی را «داستان» بگذاریم.

این نویسنده و منتقد ادبی معتقد است: سن نوشتن و خلق کردن جهانی نو برای کودکان از یکسالگی شروع می‌شود ولی اینکه کودک از چه زمانی می‌تواند داستان به مفهومی که ما می‌شناسیم، خلق کند، غالبا از سنین سه سالگی به بعد یعنی زمانی که او می‌تواند به مهد کودک برود، شکل می‌گیرد. علاقه به نوشتن و خلق جهانی روایی از دورانی که بشر اولیه به‌وجود آمده، وجود داشته و نسل به نسل ادامه یافته است.
 
عموزاده خلیلی اضافه کرد: ممکن است کودکان نتوانند به صورت مستقیم جهانی را که از اشیاء و موجودات اطرافشان در ذهن‌شان خلق می‌کنند به زبان بیاورند در این صورت با این کودکان باید به گونه‌‌ای رفتار کرد تا به صورت نامحسوس و غیر مستقیم بتوانند ذهنیت خود را بیان کند.
 
نویسنده «قصه‌های سینمایی بابام» ادامه داد: برای اینکه بفهمیم یک کودک تا چه اندازه استعداد ریاضی، فیزیک، علوم یا توانایی برقراری روابط اجتماعی دارد باید در ابتدا ببینیم او تا چه اندازه استعداد داستان‌گویی دارد و می‌تواند جهان داستانی خلق کند. وقتی اشیایی در کنار کودک می‌گذاریم، رفتاری که او در این زمان انجام می‌دهد نشان دهنده استعدادهای ذاتی‌ اوست. پدر و مادرها باید بدانند اگر می‌خواهند میزان خلاقیت کودکشان را کشف کنند و آن را پرورش دهند باید فضا را به گونه‌ای آماده کند تا او بتواند به راحتی جهان روایی را که در ذهن‌اش می‌سازد بیان کند در این فضا می‌توان قدرت شعرگویی، داستان گویی، بیان احساسات، روابط اجتماعی، استعداد ریاضی، فیزیک و ... را درک کرد و کودک را در مسیر استعدادش رشد داد.
 
عموزاده خلیلی به لزوم استفاده از مربیان آگاه برای شناسایی استعداد و قدرت خلاقیت کودکان تاکید کرد و گفت: ما نباید فقط سراغ کودکانی برویم که استعداد داستان‌گویی بارزی دارند، بلکه باید در بین همه کودکان بگردیم و استعدادهای نهفته را کشف کنیم.
 
وی اضافه کرد: قدرت داستان‌گویی و خلق جهانی نو در ذهن کودکان باید از سوی مربیانی که با بچه‌ها سروکار دارند، شناسایی شود. البته باید توجه داشت که حتما در این زمینه باید از مربیان آگاه و آشنا با حوزه داستان و میزان تأثیر آن در رشد خلاقیت کودک، استفاده کرد زیرا اگر مربیان با مفهوم داستان و تأثیرات آن آشنایی نداشته باشند ممکن است به صورت برعکس و حتی به عنوان یک آفت عمل کنند و به استعداد و قدرت خلاقیت کودک آسیب برسانند و آن را سرکوب کنند. از این‌رو باید تلاش کنیم مربیانی تربیت کنیم که با کودکان آشنایی داشته و جایگاه داستان را در رشد خلاقانه کودک درک کرده‌اند.
 
نویسنده «دو خرمای نارس» تاکید کرد: باید از مربیانی داشته باشیم که بتوانند به بچه‌ها کمک کنند تا جهان داستانی بسازند و استعداد و خلاقیت را در بچه‌ها سرکوب نکنند؛ در این زمینه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، آموزش و پروش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، صدا و سیما و سایر ارگان‌هایی که به نوعی در حوزه فرهنگ فعالیت می‌کنند باید تلاش کنند مربیان و کارشناس آگاه و آشنا با این حوزه تربیت کنند. همچنین تولید و انتشار کتاب‌های آموزشی در این حوزه برای کودکان و نوجوانان نیز می‌تواند مفید باشد.

 عموزاده خلیلی همچنین از تجدید چاپ «کتاب کوچک برای داستان‌نویسی» از سوی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان خبر داد و اظهار کرد: این کتاب به نوجوانان علاقه‌مند به نوشتن آموزش می‌دهد که چگونه داستان‌ بنویسند و از ابتدا، با ایجاد فضایی شاد و صمیمانه مخاطب را با خود همراه می‌کند و شیوه‌های شروع یک داستان و چگونگی انتخاب سوژه‌ای که جذابیت بیشتری برای خواننده داشته باشد از میان اشیا و وسایلی از قبیل آلبوم عکس‌های خانوادگی و عطر‌ها و بوهایی که ممکن است آن‌ها را به‌خاطرات گذشته خود ببرد نوجوانان را به خود‌آزمایی در نوشتن راهنمایی می‌کند.
 
فریدون عموزاده خلیلی، نویسنده و منتقد ادبی، در سال ١٣٣٩ در سمنان به دنیا آمد. نخستین اثر وی در سال ١٣۶٠ منتشر شد. عموزاده خلیلی در فاصله سال‌های ١٣۶٢ تا ١٣۶۶ مسئولیت‌های مختلفی همچون دبیر شورای ادبیات، مسئول واحد قصه، مسئول واحد کودک و نوجوان، مسئول جُنگ سوره بچه‌های مسجد و... را در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی برعهده داشته است. «فریاد کوهستان»، «سه ماه تعطیلی»، «سفر چشمه کوچک»، «هیزم»، «شمشیر کهنه»، «دوچرخه آقاجان»، «آن شب که بی‌بی مهمان ما بود»، «خدای روزهای بارانی»، «آن سوی صنوبرها» و مجموعه چهار جلدی «کلاغ‌های بلوار ساعت» از جمله آثاری است که از وی منتشر شده است.