در نقد یک اثر کودکانه باید به این فکر کرد که چه چیزی باعث می‌شود ذهن کودک باز شده و دنیایش گسترش یابد. لذت بردن کودک از یک ترجمه و نقد، بسیار مهم است. شهرام اقبال‌زاده نویسنده و پژوهش‌گر، در چهل و هشتمین نشست ترویج خواندن در کتاب‌خانه مرجع کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، با موضوع «نقد ترجمه و ترویج خواندن»، با بیان این مطلب افزود: در ادبیات کودک بحث نقد، پیچیدگی بیشتری دارد و منتقد ادبیات کودک باید بیشتر به مخاطب فکر کند.
این نویسنده گفت: هر ترجمه، خلق و آفرینش یک اثر در زبان مقصد است. منتقد ترجمه در ادبیات کودک به کلیت متن فکر می‌کند. نقد ترجمه باید در خدمت مخاطب باشد یعنی مخاطب را کتاب‌خوان کرده و او را به کتاب‌خوانی تشویق کند.
اقبال‌زاده با بیان این‌که در قلمرو ترجمه ادبیات کودک نباید تنها به زبان فکر کرد بلکه به گیرایی اثر نیز اندیشید، افزود: جهان کودک مهم است. در نقد ادبی، کودک درون متن از اهمیت زیادی برخوردار است. در ترجمه نباید به متن اثر فکر کرد، بلکه به جهان، ذهن و زبان مخاطب فکر کنیم. برای کودکان گیرایی متن مهم است، در ترجمه اثر، زیبایی مهم نیست.
یک ارزیابی درست در کار نقد این است که به این فکر کنیم چه چیزی باعث می‌شود ذهن کودک باز شود و دنیایش گسترش یابد. لذت بردن کودک از ترجمه بسیار مهم است. نویسنده باید با بچه‌ها هم‌آموزی و هم‌اندیشی کند مترجمان باید از بچه‌ها یاد بگیرند و یاد بدهند و به دنیای بچه‌ها فکر کنند.
مجید عمیق نویسنده و دیگر سخنران این نشست تخصصی نیز گفت: نقد زیربنایش با شروع سخن گفتن انسان آغاز شد. نقد علم نیست؛ صنعت است. منتقد کسی هست که بدون حب و بغض و بدون یک‌رنگی و بدون این‌که فتوا دهد و همه چیز را ببیند اثری را نقد می‌کند.
وی با بیان این‌که در واقع جامعه‌ای نقد را می‌پذیرد که فرهنگ نقدپذیری داشته باشد، افزود: منتقد فردی است که بدون یک سونگری، به آرای دیگران احترام بگذارد. عمیق گفت: منتقد در عین حال که باید به روان‌شناسی و زیباشناسی احاطه داشته باشد، بلکه باید لذتی که یک اثر می‌تواند برای مخاطب ایجاد کند را بشناسد.
مترجم کتاب «عنصرها و ترکیب‌ها» گفت: منتقد بایستی بر همه چیز احاطه داشته و بدون پیش‌داوری، نیکی‌ها و بدی‌ها را تشخیص داده و خوبی و بدی‌ها را یک‌جا ببیند.
عمیق افزود: نقد، گفتن ناگفته‌ها و دیدن نادیده‌ها است. یکی از دلایلی که کودکان و نوجوانان به ترجمه روی می‌آورند حوادث شعارگونه نیست بلکه حوادث پرماجرا است بدون طرفداری از یک جناحی و یک شخصیتی بی‌طرفانه که نویسنده می‌نویسد. وی گفت: در داستان‌های کودک و نوجوان، نویسنده باید رها باشد یکی از نکته‌های منفی در آثار ترجمه‌ای این است که خانواده حذف شده است.
عمیق یادآور شد: برای ساماندهی در حوزه تألیف و ترجمه، انتخاب آثار فاخر خارجی و ترجمه آن باید بدون تعصب باشد در حوزه‌هایی که نیاز به ترجمه است باید تعریف و لازمه همکاری نهادها، مدیران و کارشناسان فراهم شود. وی در پایان یادآور شد: در ترویج خواندن باید شرایط و محیط خانه و خانواده را برای کودک آماده کرد. پدر و مادر نقش مهمی در کتاب‌خوان کردن فرزندان بر عهده دارند.
این نشست تخصصی کتاب‌خانه مرجع کانون، روز دوشنبه ۱۷ اسفند ساعت ۱۵ تا ۱۷، برگزار شد.
افزودن دیدگاه جدید