گفت‌وگو با «آکیکو میاکوشی» از ژاپن

با «آکیکو میاکوشی»[1]، برنده‌ی جایزه‌ی تصویرگری و نویسنده‌ی کتاب‌های تصویری کودکان، گفت‌وگو کردیم. نخستین کتاب «توفان»[2] او، برنده‌ی «جایزه‌ی بزرگ کتاب داستان کودکان و کتاب‌‌های تصویری نیسان»[3] شد. اکنون میاکوشی در توکیوی ژاپن زندگی و کار می‌کند.

نمای دید تصویرهای کتاب «رویای یک سفر»[4]، با نگاه از بالا به شخصیت‌ها، در چندین صفحه نمایی یگانه‌ را ارائه می‌دهد. درباره‌ی این که زاویه دید خواننده‌تان کجا باشد، چگونه تصمیم‌گیری می‌کنید؟

زاویه دید سینمایی را دوست دارم،  زیرا بر این باورم که زاویه دید منحصر به فرد، به تصویرها قدرت و حضور می‌بخشد. برای نمونه، نمای دید یک پرنده، طیف گسترده‌تری از دید را دربر می‌گیرد که همه‌ی صحنه را نشان می‌دهد. یا زاویه دید به من اجازه می‌دهد ریزه‌کاری‌های بیش‌تری از یک جهان خیالی را ترسیم کنم. هر بار که نقاشی می‌کنم، کوشش می‌کنم چند طرح‌ اولیه ایجاد کنم تا بهترین راه را برای نشان دادن موثر آن پیدا کنم. من کارهای هنری «کریس ون آلسبورگ»[5] را دوست دارم، این طرح‌ها بسیار برایم الهام‌بخش بود.

شما به‌تازگی برای تصویرگری به‌جای زغال از لیتوگرافی یا چاپ سنگی بهره می‌برید، که این شیوه تصویرگری، دست شما را در به کارگیری از پالت رنگی باز کرده است، آیا ممکن است تأثیر آن و دلایل تغییر روش‌تان را شرح دهید؟

کتاب من رویای یک سفر دارم با روش لیتوگرافی (چاپ سنگی) انجام شده است. پیش از این، با زغال چوب،  مداد و گواش اکریلیک تصویرسازی می‌کردم. هنوز هر دو روش را دوست دارم. چاپ سنگی لایه‌بندی رنگی زیبایی دارد و من آن را خیلی دوست دارم. تصویرهای این کتاب بدون روش لیتوگرافی ایجاد نمی‌شد. از لایه‌بندی زیبای رنگ‌ها الهام گرفته‌ام. روش لیتوگرافی این توانایی را می‌دهد تا انواع مختلفی از نورها و فضاها را ثبت کنم.

آیا برای کتاب بعدی‌تان از تصویرگری به روش لیتوگرافی بهره می‌برید؟

بله. من کتاب جدیدم را شروع کرده‌ام.

اکنون که (به دلیل بیماری کووید 19) سفر به دور دنیا محدود شده، ایده‌ی سفر تلخ است. چند کتاب شما به انواع سفرها پرداخته،  چرا این موضوع برای شما مهم است؟

برای من سفر همیشه الهام‌بخش است. سال‌هاست که درباره‌ی سفر نقاشی می‌کنم. هر قطعه از آن‌ها یک داستان کوچک دارد. من قطعه‌هایی را در این کتاب قرار داده‌ام. بنابراین خاطره‌ها و احساس‌های بسیاری در آن هست. هرگز به این که چرا سفر را بسیار دوست دارم، فکر نکرده‌ام. اما هنگامی که این کتاب را ساختم، بارها و بارها این پرسش را از خودم پرسیدم. این، اشتیاق به جهان ناشناخته است. این احساس مرا به‌شدت جذب می‌کند.

شما در چند کتاب‌تان، به‌ویژه در کتاب‌‌های «راه بازگشت به خانه در شب»[6] و «رویای یک سفر»، تنها از جانوران به‌عنوان شخصیت‌های داستانی‌تان بهره برده‌اید،  آن‌ها مانند انسان‌ها گفت‌وگو و رفتار می‌کنند. آیا دلیلی هست که برای آفرینش این شخصیت‌ها، جانوران را به جای انسان‌ها انتخاب می‌کنید؟

به‌تازگی ترجیح می‌دهم هنگامی که دنیایی را خلق می‌کنم، جانوران را انتخاب کنم. دلیل اولم ساده است، زیرا دوست دارم جانوران را به‌جای انسان ترسیم کنم. وقتی ویژگی‌های خاص انسان مانند ملیت‌ها، سن و جنسیت نقش مهمی در کتاب تصویری ندارد، برگزیدن جانوران به‌عنوان شخصیت‌های اصلی، روش خوبی برای به تصویر کشیدن یک دنیای فانتزی است. دوست دارم شخصیت‌ها و داستان‌هایی جهانی بسازم. فکر می‌کنم اگر جانوران شخصیت‌های اصلی باشند، غوطه‌ور شدن در داستان برای خوانندگان آسان‌تر است.

در کتاب‌های دیگر شما مانند «میهمانی عصرانه در جنگل»[7] و «تک‌نوازی پیانو»[8]، شخصیت‌های انسانی هست، اما آن‌ها از سوی جانوران احاطه شده‌اند. چه چیزی هنگام خلق شخصیت‌ها باعث این انتخاب می‌شود؟

خلق جهانی خیالی، یکی از امتیازهایی‌ست که کتاب‌های تصویری دارند و هرگز منسوخ نخواهند شد. به دوران کودکی‌ام که نگاه می‌کنم، همیشه دنیاهای خیالی داشتم و از آن‌ها لذت می‌بردم. فکر می‌کنم بسیاری از کودکان، دنیاهای خیالی را در ذهن خود تصور می‌کنند که بزرگ‌ترها هرگز در زندگی عادی چنین تصوری نمی‌کنند. بنابراین خوب خواهد بود اگر ما بزرگ‌سالان نیز به‌آسانی بتوانیم جهان فانتزی را در کتاب‌های تصویری با کودکان تجربه کنیم.

صحبت از کارهایم مانند «میهمانی عصرانه در جنگل» است که «کیکو» شخصیت انسانی، نقش مهمی در داستان دارد. او هم به دنیای واقعی و هم به دنیای خیالی می‌تواند دسترسی پیدا کند. او که در دنیای مرموز جانوران گم شده است، خوانندگان را به جهان فانتزی سوق می‌دهد. با انجام دادن این کار، فضای عجیبی ایجاد می‌شود که دوست دارم در کتاب‌های تصویری‌ام نیز این کار را انجام دهم.

نخستین کتاب شما «توفان» نام دارد، به نظرتان مهم‌ترین تغییرهایی که در کار شما از آغاز تاکنون رخ داده، چیست؟

فکر می‌کنم روزهای نخست بیش‌تر متوجه خوانندگان، به‌ویژه خواننده‌های کودک بودم. اکنون، واقعاً به خواننده‌ها فکر نمی‌کنم. فکر می‌کنم انجام دادن کاری که واقعاً می‌خواهم انجام بدهم مهم‌تر است. با این همه، شاید نتیجه‌ی کار تغییر چندانی نکرده باشد، زیرا کارهای اولیه‌ام همچون کارهایی که اکنون انجام می‌دهم، از بیان من برمی‌آید.

کدام یک از تصویرگران در کارهای شما الهام‌بخش هستند؟

کریس ون آلسبورگ، «سیدنی اسمیت»[9]، «یان ناشیمبنه»[10]، «ادوارد آردیزونی»[11]، «ادوارد هاپر»[12]، «خوئاکین سورولیا»[13] و. . .  .

بهترین توصیه‌ای که برای پیشرفت‌تان به‌عنوان یک هنرمند و یا نویسنده دریافت کرده‌اید چیست؟

«تنها راه تبدیل یک ایده‌ی خوب به یک کار خوب، ساختن یک اثر هنری است.» این جمله به شخص من گفته نشده است، اما نویسنده‌ی داستان‌های كودكان، «كیميكو آمان»[14] این جمله را در مراسم جایزه‌ی بزرگ كتاب داستان و كتاب تصویری كودكان نیسان گفت. [میاکوشی این جایزه را برای نخستین کتاب خود، «توفان»، دریافت کرد]. تکمیل این ایده به‌عنوان یک کتاب، واقعاً کار دشواری بود و من پس از شنیدن این جمله، کاملا مطمئن شدم که باید این کار را انجام بدهم.

آیا ممکن است درباره‌ی پروژه‌های آینده‌تان که روی آن‌ها کار می‌کنید، توضیح دهید؟

اکنون روی چند پروژه‌ی تازه کار می‌کنم. یکی داستان کوتاهی است درباره‌ی یک موش کور که مانند یک انسان زندگی می‌کند. و دیگری کتاب مصوری درباره‌ی دو دختر است که در یک آپارتمان زندگی می‌کنند و با هم دوست می‌شوند. همچنین یک پروژه‌ی کتاب تصویری درباره‌ی یک آتلیه عکس قدیمی‌ست که یک پروژه‌ی ناشرمؤلف با یک طراح کتاب است. و چند ایده و پروژه دیگر نیز در ذهنم وجود دارد.

آکیکو از شما برای به اشتراک گذاشتن دیدگاه‌های‌تان درباره‌ی روند خلاقیت و کارتان سپاسگزارم.

 https: //www.artofthepicturebook.com/-check-in-with/2020/8/21/an-interview-with-akiko-miyakoshi

معرفی کتاب

مهمانی عصرانه در جنگل

دختر کوچکی در برف، به‌دنبال رد پای پدرش به جنگل می‌رود. اما صبر کنید، او از پنجره نگاهی می‌اندازد، این ردپا متعلق به یک خرس با کلاه و کت بلند است! یک مهمانی چای جادویی پُر از جانوران جنگلی خوانندگان میاکوشی را شگفت‌زده می‌کند. هنر میاکوشی با تلألوهای رنگی، بُعد دیگری از ماجراجویی را به نمایش می‌گذارد.

برنده‌ی بهترین کتاب‌های تصویری سال 2015 «جایزه کرکوس»[15].

خرید کتاب مهمانی عصرانه در جنگل