گل سفید گل سرخ

بيوه بینوایی در انزوای کلبه‌ای دورافتاده زندگی می‌کرد. در برابر کلبه باغچه‌ای بود که در آن دو بوته گل رز روییده بود. یکی از آن‌ها گل‌های سفید و دیگری گل‌های سرخ می‌داد. زن نیز دو دختر داشت که بسیار به هم شبیه بودند. نام یکی از آن‌ها گل سفید و نام دیگری گل سرخ بود. این دو دختر آن‌قدر با ایمان، خوش‌قلب، فعال و دقیق بودند که هیچ کودکی در جهان چنین نبودند. اما گل سفید آرام‌تر و مهربان‌تر از گل سرخ بود. گل سرخ جست و خیز در چمنزارها و صحراها را دوست داشت، به جست وجوی گل‌ها می‌رفت و پروانه‌ها را شکار می‌کرد، درحالی که گل سفید نزد مادر می‌ماند، در کارهای خانه به او یاری می‌داد و هنگامی که کاری نبود برای او کتاب می‌خواند. دو دختر کوچولو آن‌قدر همدیگر را دوست داشتند که هر وقت با هم از خانه بیرون می‌رفتند دست یکدیگر را می‌گرفتند وقتی گل سفید می‌گفت: «ما هرگز همدیگر را ترک نخواهیم کرد.»

گل سرخ پاسخ می‌داد: «تا زنده‌ایم هرگز.» و مادرشان به این گفته می‌افزود: «هر چه یکی از شما دارد باید با دیگری قسمت کند.» بیشتر وقت‌ها با هم در جنگل‌ها می‌دویدند و تمشک خشک می‌چیدند. هیچ یک از حیوانات جنگل به آن‌ها آسیبی نمی‌رساند، بلکه برعکس دوستانه نزدیک بچه‌ها می‌آمدند. خرگوش کوچولو پیش می‌آمد و از دست‌های کوچک آن‌ها برگ کلم می‌خورد. بز کوهی از کنارشان می‌گذشت. گوزن در برابر آن‌ها شادمانه جست و خیز می‌کرد. پرندگان روی شاخه‌های درختان می‌ماندند و هر آوازی را که بلد بودند، می‌خواندند. هیچ آزاری به آن‌ها نمی‌رسید، هرگاه دیر می‌شد و شب فرا می‌رسید در کنار هم و روی علف‌های نرم دراز می‌کشیدند و تا بامداد می‌خوابیدند. مادرشان که این را می‌دانست نگرانی به خود راه نمی‌داد.

گل سفید و گل سرخ کلبه مادر را چنان تمیز نگاه می‌داشتند که چشم از دیدن آن شاد می‌شد. گل سرخ در فصل تابستان به انجام کارهای خانه می‌پرداخت و بامدادان و پیش از آن‌که مادر از خواب بیدار شود یک دسته گل کنار تخت او می‌گذاشت که از هر یک از دو بوته رز یک گل در آن بود. گل سفید زمستان‌ها آتش روشن می‌کرد، دیگ را به قلاب می‌آویخت و دیگ‌چه مسی را آن‌قدر می‌سایید که همچون طلا می‌درخشید. شب‌هایی که برف می‌بارید مادر می‌گفت: «گل سفید کلون در را ببند.» سپس در کنار اجاق می‌نشستند، مادر عینکش را به چشم می‌گذاشت، کتاب بزرگی را باز می‌کرد و برای آن‌ها می‌خواند. دو دختر که آرام و عاقل نشسته بودند و نخ می‌تابیدند، به او گوش می‌دادند و برهای کنارشان روی زمین دراز کشیده بود و پشت سر آن‌ها کبوتر سفیدی روی لب‌های نشسته سرش را زیر بال خود پنهان کرده‌بود. یک شب که همه در کمال صفا و صمیمیت نشسته بودند، کسی در زد، گویی می‌خواست وارد کلبه شود. مادر گفت: «گل سرخ، زود باش، باید مسافری باشد که دنبال پناهگاه است.» گل سرخ به خیال آن‌که مرد بینوایی است، کلون را کشید اما چنین نبود، بلکه خرسی سر بزرگش را لای شکاف در گذاشت.

گل سرخ فریادی کشید و به عقب پرید. بره بع بع کرد، کبوتر از جا پرید، گل سفید دوید و خود را پشت تخت مادر پنهان کرد. اما خرس شروع به سخن گفتن کرد و چنین گفت: «نترسید. من آزاری به شما نمی‌رسانم. بدنم تقریبا یخ زده و فقط می‌خواهم خودم را کمی نزد شما گرم کنم.» مادر گفت: «خرس بینوا، بیا نزدیک آتش دراز بکش. اما مواظب باش موهای نرمت آتش نگیرد.» سپس بچه‌ها را صدا زد و گفت: «گل سفید، گل سرخ، بیایید این‌جا، خرس آزاری به شما نمی‌رساند و قصد بدی ندارد.» سپس بچه‌ها با هم پیش آمدند و کم کم بره و کبوتر هم – بی‌آن‌که بترسند - نزدیک شدند. خرس گفت: «بچه‌ها، کمی روی پوست من دست بکشید و برف‌ها را پاک کنید.» و بچه‌ها به دنبال جارو رفتند و با دقت موهای نرم و لطیف خرس را تمیز کردند. خرس هم درحالی که با آسودگی خرخر می‌کرد کنار آتش دراز کشید. مدت زیادی لازم نبود که دخترها با مهمان بی‌دست و پا و ناشی صمیمی شوند و او را دست بیندازند. کرک‌های نرمش را با دست ژولیده می‌کردند، پاهای کوچکشان را روی پشتش می‌گذاشتند، او را لگد می‌کردند، یا یک ترکه فندق بر می‌داشتند و روی پشتش می‌زدند و وقتی غرغر می‌کرد می‌زدند زیر خنده. خرس هم به دلخواه خود را در اختیار آن‌ها می‌گذاشت، اما وقتی از حد به در می‌کردند فریاد می‌زد:

گل سفید، گل سرخ

زیر قولت زدی دختر

 موقع خواب بچه‌ها به تخت خواب رفتند و مادرشان به خرس گفت: «به خاطر خدا تو کنار اجاق بخواب. این‌جا تو از سرما و هوای بد در امانی.» هوا که روشن شد بچه‌ها او را از کلبه بیرون بردند. او جست و خیز کنان در میان برف‌ها به سوی جنگل رفت. از آن روز به بعد خرس هر شب سر ساعت معین به کلبه می‌آمد، کنار آتش می‌خوابید و اجازه می‌داد که بچه‌ها هرقدر می‌خواهند با او بازی کنند. آن‌ها آن‌قدر به او انس گرفته‌بودند که پیش از آمدن مصاحب سیاه‌شان در را کلون نمی‌کردند.

وقتی بهار آمد و کوه و جنگل و صحرا بار دیگر پیراهن سبز بر تن کرد، بامداد زیبایی خرس به گل سفید گفت: «حالا من باید بروم و سراسر تابستان به این‌جا برنمی‌گردم.» گل سفید پرسید: «خرس عزیزم، به کجا می‌روی؟» خرس پاسخ داد: «باید به جنگل بروم و گنج‌هایم را از دست افراد بدجنس حفظ کنم. وقتی زمین سخت و یخ بسته است آن‌ها مجبورند زیر زمین بمانند و نمی‌توانند راهی برای خودشان باز کنند. اما وقتی خورشید يخ‌ها را آب کرد و زمین گرم شد شکافی برای خودشان باز می‌کنند، روی زمین می‌آیند و به جست وجو می‌پردازند. آن‌ها دزدی می‌کنند و آن‌چه یک بار به دست آن‌ها افتاد و در غارهای زیرزمینی آن‌ها مدفون شد دیگر روشنایی روز را به آسانی نخواهند دید.» گل سفید از این وداع بسیار غمگین شد. هنگامی که کلون را کشید و خرس از میان در به بیرون لغزید پوست بدنش به چفت گرفت و تکه‌ای از آن کنده شد. گل سفید درخشش طلا را در زیر پوست او به وضوح دید، اما به چشمان خود چندان اطمینان نکرد. خرس دوید و به زودی در پس درختان ناپدید شد.

چندی بعد مادر بچه‌ها را برای جمع‌آوری هیزم خشک به جنگل فرستاد آن‌ها درخت بزرگی در آن‌جا دیدند که از ریشه درآمده و روی زمین افتاده بود و چیزی روی تنه آن این‌سو و آن‌سو جست و خیز می‌کرد، اما از دور نتوانستند بفهمند که چیست. وقتی نزدیک‌تر رفتند کوتوله‌ای را دیدند که چهره‌ای پیر و چروکیده و ریشی سفید و دراز داشت. نوک ریش او در داخل شکاف درخت گیر کرده بود و مردک بسان توله سگی که ریسمان به گردنش بسته شده‌باشد، به سمت راست و چپ می‌پرید و نمی‌دانست چگونه خود را از آن‌جا بیرون بکشد. کوتوله چشمان سرخش را که شعله‌های خشم از آن بیرون می‌جست، به بچه‌ها دوخت و گفت: «چرا از آن‌جا تکان نمی‌خورید؟ آیا نمی‌توانید به کمک من بیایید جلو؟» گل سرخ پرسید: «مرد کوچولوی عزیز چه بر سرت آمده؟ »

کوتوله پاسخ داد: «جوجه غاز ابله و کنجکاو بیایید. می‌خواستم این درخت را بشکنم و برای آشپزخانه هیزم تهیه کنم. غذای کمی که امثال ما به آن نیاز داریم با گنده‌های کلفت خیلی زود می‌سوزد؛ زیرا ما به اندازه نژاد زمخت و پرخور شما غذا به شکم خودمان نمی‌ریزیم. من موفق شده‌بودم گوها را در تنه درخت فرو ببرم. همه چیز خوب پیش می‌رفت، اما بر اثر ليز بودن این چوب لعنتی ناگهان گوه بیرون پرید و شکاف چوب به سرعت بسته شد به طوری که فرصت بیرون کشیدن ریش سفید و زیبایم را نداشتم و می‌بینی که در آن گیر کردم و دیگر نمی‌توانم از این‌جا بروم. احمق‌ها، با آن قیافه‌های مثل مقوای خیس خورده به من می‌خندند. وہ، که چقدر زشتید!» بچه‌ها در حد توانشان کوشش کردند، اما موفق به بیرون آوردن ریش نشدند، زیرا شکاف چوب سخت بسته شده‌بود. گل سرخ گفت: «من به سرعت می‌روم و عده‌ای را می‌آورم.» کوتوله جیغ کشید: «احمق‌ها، این چه فکری است که می‌خواهید بی‌درنگ به دنبال دیگران بروید. همین الان هم شما دو تا برای من زیادید. هیچ کار بهتری به نظرتان نمی‌رسد؟» گل سفید گفت: «بی‌تابی نکن، من راهی پیدا می‌کنم.» او قیچی کوچکی که در جیب داشت، بیرون آورد و سر ریش را چید. وقتی کوتوله خود را آزاد احساس کرد کیسه‌ای را که پر از طلا بود و میان ریشه‌های درخت گذاشته‌بود، برداشت و درحالی که زیرزبانی غرولند می‌کرد، گفت: «نژاد کثیف، بی‌تربیت‌ها، یک تکه از ریش زیبایم را چیدند. امیدوارم شیطان سزای این کارتان را بدهد!» و با این گفته کیسه را روی دوش انداخت و بدون نگاه کردن به بچه‌ها دور شد.

چندی بعد گل سفید و گل سرخ می‌خواستند به اندازه خوراک یک وعده ماهی صید کنند. وقتی به نزدیکی‌های چشمه رسیدند چیزی به لاغری یک ملخ بزرگ دیدند که به سوی چشمه جست می‌زند و نزدیک بود در آب بپرد. دخترها پیش دویدند و کوتوله را شناختند. گل سرخ گفت: «کجا می‌خواهی بروی. فکر نمی‌کنم بخواهی در آب بپری؟» کوتوله جواب داد: «این‌قدر احمق نیستم که دست به چنین کاری بزنم. مگر نمی‌بینید که این ماهی لعنتی دارد مرا به طرف آب می‌کشد؟» کوتوله به کنار چشمه آمده‌بود تا با قلاب ماهیگیری ماهی صید کند اما بدبختانه باد ریشش را به نخ قلاب پیچیده بود و یک ماهی بزرگ هم به قلاب افتاده‌بود. این موجود کوچولوی ضعیف هم نیروی کافی برای بیرون کشیدن آن از آب نداشت و زور ماهی که به کوتوله مسی چربید او را به طرف چشمه می‌کشید. درست است که کوتوله به هر ساقه علف یانی که در دسترسش بود، می‌چسبید اما این کار چندان فایده‌ای نداشت، ناچار به دنبال حرکات ماهی کشیده می‌شد و هر لحظه در خطر افتادن در آب بود. دخترها به موقع سر رسیدند. او را نگه داشتند و برای جدا کردن ریشش از دور نخ ماهیگیری کوشیدند، اما موفق نشدند؛ چراکه نخ و ریش به سختی درهم تنیده شده‌بود. بنابراین راه دیگری جز به کار گرفتن قیچی و بریدن ریش نبود؛ کاری که باعث نابودی یک تکه از ریش شد. کوتوله با نگاه کردن به محل بریدگی ریش خود به آن دو ناسزا گفت: «طاعون‌ها، این دیگر چه بازی است که صورت آدم را این طور بد شکل می‌کنید! کافی نبود ریش مرا از ته بتراشید حالا بهترین قسمت آن‌را از کنارش می‌برید. دیگر جرئت ندارم نزد آشنایانم بروم. آیا شما می‌توانید پس از افتادن پاشنه‌های کفش‌تان بدوید؟» آن‌گاه کیسه‌ای پر از مروارید را، که پشت نی‌ها پنهان کرده بود، برداشت و بدون گفتن کلمه‌ای درحالی که کیسه را به دشواری روی دوش خود حمل می‌کرد پشت سنگی از نظر پنهان شد.

بعد از مدتی مادر دختران را برای خرید مقداری نخ و سوزن، قیطان و نوار به شهر فرستاد. راه آن‌ها از میان تیغستانی می‌گذشت که گوشه و کنار آن پر از تخته سنگ بود. دختران پرنده بزرگی را در آسمان دیدند که بالای سر آن‌ها آهسته چرخ زد و رفته‌رفته پایین‌تر آمد. سرانجام نه چندان دور از آن‌ها کنار تخته سنگی به سرعت فرود آمد و نشست. کمی بعد جیغ بلند و رقت باری شنیدند، به سوی آن دویدند و با وحشت دیدند که عقاب بزرگی آشنای قدیمی آن‌ها را گرفته و می‌خواهد با خود ببرد. بچه‌های دلسوز کوتوله را گرفتند و مدتی با عقاب جنگیدند تا آن‌که طعمه را رها کرد و گریخت. وقتی کوتوله ترسش ریخت با صدای نازکش فریاد زد: «نمی‌توانستید با من با احترام بیشتری رفتار کنید؟ آن‌قدر لباس نازک مرا کشیدید که همه جایش سوراخ و پاره‌پاره شد. آدم‌های پست و ناشی، خرس گنده‌ها!» سپس یک کیسه پر از سنگ‌های گران‌بها را به دوش انداخت و دوباره به زیر تخته سنگ و درون غار خود لغزید.

دخترها به ناسپاسی و نمک نشناسی او عادت داشتند، راه خود را ادامه دادند و آن‌چه را مادر خواسته بود، خریدند. هنگام بازگشت و گذر از تیغستان ناگهان دیدند کوتوله یک کیسه سنگ‌های قیمتی و جواهرات را روی تکه زمین صاف و تمیزی ریخته و چون خیال نمی‌کرده به آن زودی کسی از آن‌جا عبور کند مشغول زیر و رو کردن و تماشای آن‌هاست. خورشید که درحال غروب بود، بر روی گوهرهای درخشان می‌تافت و آن‌ها چنان به زیبایی برق می‌زدند که بچه‌ها برای تماشای آن‌ها ایستادند. کوتوله با دیدن دخترها ناگهان فریاد کشید: «چرا ماتتان برده، به چه نگاه می‌کنید؟» و در این حال بر اثر شدت خشم چهره خاکستری‌اش سرخ شنگرفی شده‌بود. کوتوله هم چنان به ناسزاگویی ادامه می‌داد که صدای غرش شدیدی به گوش رسید. خرس سیاهی به سرعت از جنگل بیرون آمد و به سوی آن‌ها دوید. کوتوله که دچار وحشت شده‌بود، از جا پرید اما فرصت رسیدن به دخمه‌اش را پیدا نکرد، چرا که خرس به او رسیده‌بود. کوتوله وحشت‌زده فریاد زد: «سرور عزیزم، مرا عفو کنید. همه گنج‌هایم را به شما می‌دهم. این همه سنگ‌های زیبا را که در این‌جا دارم، نگاه کنید. خواهش می‌کنم به من رحم کنید. یک موجود کوچک و لاغراندام چه سودی برای شما دارد؟ در زیر دندان‌های خودتان مرا احساس نخواهید کرد. این دو بچه ولگرد بدجنس را بگیرید. این‌ها دو لقمه مناسب برای شما خواهند بود؛ چرب، مانند دو بلدرچین کم سن و سال. به خاطر خدا، شما باید آن‌ها را بخورید!» خرس بدون توجه به حرف‌های او آن موجود پلید را با یک ضربه پنجه بر زمین کوفت، به طوری که دیگر از جا نجنبید. .

دخترها در این میان گریخته بودند، اما خرس آن‌ها را صدا زد و گفت: «گل سفید، گل سرخ، نترسید. صبر کنید تا من هم با شما بیایم.» آن وقت دخترها صدای او را شناختند وصبر کردند. خرس به آن‌ها رسید و ناگهان پوستش افتاد و به صورت یک جوان خوش‌سیما درآمد که در لباس‌های طلایی‌اش می‌درخشید. آن‌گاه رو به دخترها کرد و گفت: «من فرزند پادشاهم. این کوتوله بی‌ایمان که همه گنج‌های مرا دزدیده، مرا جادو کرده‌بود که در جنگل‌ها سرگردان باشم تا آن‌که مرگش باعث نجات من شود. اکنون او به کیفری که سزاوارش بود رسید.»

آن‌گاه پسر پادشاه با گل سفید و برادر او با گل سرخ ازدواج کرد و همه گنج‌هایی را که کوتوله در غار جمع کرده‌بود میان خود تقسیم کردند. مادر پیر دختران باز هم سالیان دراز عمر کرد و در کنار فرزندانش آسوده و خوش‌بخت زیست. او دو بوته گل رز را به باغ قصر برد و دستور داد تا در برابر پنجره اتاقش کاشتند. بوته‌ها هر سال زیباترین گل‌های سفید و سرخ را می‌دادند.