کارشناسان ادبیات کودکان می گویند:

۱۷ / ۲ / ۸۸

کودکان ونوجوانان به خواندن طنز نیاز دارند!

به باور بسیاری از کارشناسان گونه طنز در ادبیات کودکان از جایگاه ویژه ای برخوردار است.

استقبال کودکان از این آثار نیز نشان دهنده محبوبیت آن ها نزد کودکان است. اختصاص جایزه های ویژه آثار طنز مانند جایزه ی رولد دال، سید فلشمن نیز بیانگر آن است که دست اندر کاران ادبیات کودک نیز برای تشویق پدیدآورندگان آثار طنز توجه ویژه به این گونه ادبی دارند. در ایران نیز جایزه طنز قاقا از سوی هوشنگ مرادی کرمانی از سال ۱۳۸۴بنیان گذاری شده است اما تاکنون هیچ نویسنده ای نتوانسته است آن را به دست آورد. پرسش این است چرا؟

در گزارشی با نام "شادی؛ نیاز جدی آثار کودک و نوجوان" در کتاب هفته( شماره ۱۷۹، ۱۲ اردیبهشت) به آسیب شناسی آثار طنز ادبیات کودکان پرداخته شده، شهرام اقبال زاده، منتقد ادبیات کودک، با اشاره به این که یکی از دلایل محبوبیت آثار طنز نزد کودکان این است که با شخصیت های داستانی آثار طنز همذات پنداری می کنند، می گوید: "کودکان ونوجوانان به خواندن طنز احتیاج دارند، چون طنز یک حالت دوگانه دارد به این معنی که رویه آشکار آن کودکان را می خنداند و لایه زیرین، آن ها را به تفکر وا می دارد. این همان چیزی است که در آثار نویسندگان ایرانی چندان به چشم نمی خورد. اگر چه کسانی مانند هوشنگ مرادی کرمانی، طاهره ایبد، مژگان کلهر، فرهاد حسن زاده و...کارهای خوبی در این زمینه انجام داده اند."

منصور جام شیر مدیر انتشارات نگارینه دلیل این امر را خودسانسوری نویسندگان می داند. او که طنز را بزرگنمایی مسائل و مشکلات اجتماعی می داند، از تجربه ای شخصی از این خود سانسوری یاد می کند.

از سوی دیگر فریده خلعت بری مدیر انتشارات شباویز، شانس آثار ترجمه را به دلیل رقابت نابرابر بین آثار تألیف و ترجمه و‌ پایبند نبودن به حق مؤلف از دلایل اصلی اقبال عمومی مخاطبان و ناشران به آثار خارجی می داند. از سوی دیگر با تایید جایگاه ویژه طنز در ادبیات کودک بر این باور است که ناشران نمی توانند به طور تخصصی همه فعالیت های خود را بر یک موضوع واحد متمرکز کنند.

حمید رضا شاه آبادی، مدیر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز انتشار ادبیات طنز را از اولویت های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان می نامد و با اشاره به این که برای پیشبرد این هدف فعالیت هایی مانند تشکیل شورا و برپایی کارگاه ویژه طنز در کانون انجام گرفته است، بازده این فعالیت ها را ضعیف ارزیابی می کند.