فلسفه برای کودکان، بیشتر به عنوان برنامه‌ی مهارت در تفکر یا تفکر خلاق و منتقدانه توصیف می‌شود.
درست است که درس فلسفه برای کودکان، مهارت‌های تفکر خلاق و منتقدانه را در دانش آموزان تقویت می‌کند، اما اطلاق عنوان برنامه‌ی مهارت‌های تفکر به آن، نادرست و غیرمنصفانه است. این مقوله مفاهیم بیشتری در بر دارد.
فلسفه برای کودکان، بر پایه‌ی تفکر و کنجکاوی شخصی دانش آموزان در زمینه‌ی مسائلی که برای‌شان اهمیت حیاتی دارد، شکل می‌گیرد. موضوع "فلسفه برای کودکان" مفاهیم عمومی، محوری و قابل بحثی را در برمی گیرد که پایه ی تجربه‌های ما در زندگی و سامانه‌ی آموزشی‌اند. نمونه‌های چنین مفاهیمی در زیر آمده‌اند: درستی، واقعیت، دانش، شواهد، آزادی، عدالت، نیکی، حق، ذهن، هویت، عشق، دوستی، قانون، مسئولیت، عمل، منطق، زبان، انصاف، چرایی، هستی، امکان، زیبایی، معنا، خویشتن، زمان، خدا، ابدیت، طبیعت، انسان، فکر.
ابزار محوری علمی و راهنمای مناسب برای "فلسفه برای کودکان"، تشکیل انجمن تحقیقاتی است. در انجمن تحقیقاتی، دانش آموزان در کنار هم پرسش‌هایی طرح می‌کنند و سپس خود به آن‌ها پاسخ می‌دهند، پرسش‌هایی در باره‌ی موضوعات فلسفی موجود در نوشتارهای هدفمند، یا طیف گسترده‌ای از منابع دیگر. تفکر، در انجمن تحقیقاتی کاری است منتقدانه، خلاق، مشورتی و دقیق.
انجمن فلسفه برای کودکان نیوزی (P4CNZ) برای دستیابی به هدف‌های خود، به دانش آموزان فرصت می‌دهد در مورد ایده‌ها و مفاهیمی که آن‌ها را جالب و شایسته‌ی تحقیق می‌دانند، فکر کنند. موضوعاتی مانند:
- چه چیزهایی در ذهن دارند؟
- چگونه باید با دوستان خود رفتار کرد؟
- آیا باید همیشه به خود فکر کرد؟
- جامعه‌ی عدالت محور چه ویژگی‌هایی دارد؟
- آیا جسم هرکس متعلق به خود اوست؟
- دانستن چیزی، چه معنایی دارد؟
- چه مواردی، دلایلی خوب برای یک موضوع شمرده می‌شوند؟
در نشست‌های عادی انجمن، متنی به شیوه‌ی گروهی خوانده می‌شود. سپس پرسش‌هایی که با خواندن متن، در ذهن دانش آموزان ایجاد شده، مطرح می‌شوند. این پرسش‌ها، طرح کلی بحث را شکل می‌دهند در هر نشست خواندن، معمولاپرسش‌های کافی برای چندین جلسه بحث درانجمن ایجاد می‌شود. ازمواد نوشتاری، تصاویر و مطالب ضبط شده هم می‌توان برای تشویق کودکان به تحقیقات فلسفی استفاده کرد. طراحی و نمایش هم می‌تواند سکوی پرش بحث‌های فلسفی باشد. در انجمن تحقیقاتی، بحث کردن، تنها جریان تبادل نظر نیست. هدف از بحث در کلاس، یافتن بهترین پاسخ برای پرسش‌های مطرح شده است. بهترین پاسخ را آموزشگر ارائه یا تایید نمی‌کند، بلکه مسولیت ارائه و ارزیابی پاسخ‌های مختلف به یک پرسش، به عهده‌ی دانش آموزان کلاس است. ایده‌ی فلسفه برای کودکان، بر پایه‌ی این فرضیه استوار نیست که پاسخ درست یا نادرست وجود ندارد، به باور گردانندگان این انجمن، حتی اگر رسیدن به پاسخ‌های قطعی دشوار باشد، بعضی پاسخ‌ها را می‌توان بیشتر از بقیه با منطق و استدلال پذیرفت و این پاسخ‌ها بیشتر از بقیه قابل دفاع هستند.
فلسفه برای کودکان، به پژوهش مبتنی بر گفت وگو تاکید دارد. همان طور که همه‌ی شرکت کنندگان عقاید شخصی خود را بیان می‌کنند، باید دیدگاه‌های بسیار متفاوت را هم در نظر بگیرند.
بسیاری از دانش آموزان به تجربه دریافته‌اند که آنچه خود، آن را روشن و بدیهی می‌پندارند، برای افرادی با دیدگاه متفاوت، بدیهی و آشکار نیست. این دریافت، توانایی دانش آموزان را برای همگرایی و تحمل عقاید دیگران افزایش می‌دهد.
کلاس‌های فلسفه می‌توانند بخشی از برنامه‌ی هفتگی مدرسه باشند یا به عنوان برنامه‌ای ویژه برای دانش آموزان همه‌ی گروه‌های سنی، با هر سطح از توانایی در نظرگرفته شوند. مثلا در دبستان، چند ساعت در هفته را می‌توان به مباحث فلسفه برای کودکان اختصاص داد.
در سال‌های بالاتر، این جلسات را می‌توان بر پایه‌ی داستان‌ها، مقالات روزنامه‌ها، فیلم‌ها یا موضوعات اجتماعی روز اداره کرد. دانش آموزان می‌توانند موضوعات فلسفی کتاب‌های درسی خود را نیز بررسی و تحلیل کنند.
همه چیز درباره فلسفه برای کودک
افزودن دیدگاه جدید