امسال برای هشتمین سال پیاپی، برنامه‌ی «با من بخوان» نامزد جایزه‌ی جهانی یادبود آسترید لیندگرن (آلما) شده است، آن هم از سوی نهادها و شخصیت‌هایی که فراتر از گستره‌ی ملی، اعتبار جهانی دارند. افزون بر کاترین پترسون نویسنده‌ی پرآوازه‌ی ادبیات کودکان جهان، و شاخه‌ی ملی فلاندرز «دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان»، ایفلا (فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری) نیز برنامه‌ی «با من بخوان» را نامزد دریافت جایزه‌ی آلما 2024 معرفی کرده است.
پس از انجمن بین‌المللی سوادILA که در سال‌های 2018، 2019، 2020، و 2021 برنامه‌ی «با من بخوان» را نامزد آلما کرده بود، ایفلا دومین نهاد بین‌المللی است که برنامه‌ی «با من بخوان» را شایسته‌ی دریافت این جایزه‌ی بزرگ جهانی می‌داند. ایفلا یا «فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات كتابداری» که جایگاه مهمی در عرصه‌ی کتابداری و ترویج کتابخوانی در جهان دارد، در طول تاریخ طولانی خود از کار کتابخانه‌ها، کتابداران و انجمن‌های کتابخانه‌ای در سراسر جهان حمایت کرده است. ایفلا نهادی مستقل، غیردولتی، و ناسودبر است كه از سال 1927 بنیان گذاشته شده و مرجع جهانی حرفه‌ی کتابداری و اطلاع‌رسانی است. هدف این فدراسیون ارتقای تفاهم بین‌المللی، همكاری، تعامل، پژوهش و توسعه در همه‌ی زمینه‌های كتابداری از جمله كتاب‌شناسی، خدمات اطلاع‌رسانی، و آموزش کتابداران است. انتخاب «با من بخوان» به عنوان نامزد جایزه‌ی آلما از سوی این نهاد معتبر جهانی نشان‌دهنده‌ی کیفیت عملکرد این برنامه بر اساس استانداردهای جهانی است.
کاترین پترسون دیگر معرف برنامه‌ی «با من بخوان» که خود برنده‌ی جایزه‌ی آلما سال ۲۰۰۶، جایزه‌ی هانس کریستین اندرسن ۱۹۹۸ و دیگر جایزه‌های معتبر در حوزه‌ی ادبیات کودکان بوده است، برای دوستداران ادبیات کودکان نامی آشناست. از این نویسنده‌ی محبوب کودکان و نوجوانان کتاب‌های زیادی در ایران ترجمه و منتشر شده است که از میان آن‌ها می‌توان به «همچون ستارگان»، «نان و گل سرخ»، «جیپ و داستان های زندگی او» و «پلی به سوی ترابیتیا» اشاره کرد. درون‌مایه‌ی اغلب آثار پترسون موضوع‌های اجتماعی و انسانی است. او از جمله نویسندگانی است که همواره توجه ویژه‌ای به رنج‌های کودکان محروم داشته و از پشتیبانان بزرگ برنامه‌های ترویج خواندن در میان کودکان و نوجوانان مناطق محروم جهان بوده است. او بارها به مناسبت‌های گوناگون با ارسال پیام‌هایی دلگرم‌کننده پشتیبانی و باور عمیق خود به برنامه‌ی «با من بخوان» را اعلام کرده است.
شاخه‌ی ملی ایبی در فلاندرز بلژیک یکی از شاخه‌های دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) در سراسر جهان است. این شاخه‌های ملی در کشورهای گوناگون جهان، نهادهای ناسودبر و مستقلی‌اند که برای بهبود کیفیت کتاب‌های کودکان و گسترش فرهنگ کتابخوانی و کتابخانه‌های کودک فعالیت می‌کنند. شاخه‌های ملی ایبی از جمله نهادهایی هستند که می‌توانند نامزدهای جایزه‌ی آسترید لیندگرن را به هیات داوران این جایزه پیشنهاد بدهند.
«با من بخوان» برنامه‌ای برای ترویج کتابخوانی برای همه‌ی کودکان به‌ویژه کودکان محروم و در بحران است. این برنامه زیر نظر موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان اجرا می‌شود. «با من بخوان» بر پایه‌ی رساندن کتاب‌های مناسب و باکیفیت به دست همه‌ی کودکان بنا شده است، به‌ویژه کودکانی که در وضعیت معمول زندگی به این‌گونه از کتاب‌ها دست‌رسی ندارند. شعار «همه‌ی کودکان حق دارند کتاب‌های باکیفیت بخوانند» در سرلوح این برنامه قرار دارد.
«با من بخوان» بر تقویت سواد پایه و سهیم شدن کتاب با کودکان و نوجوانان با روش بلندخوانی، گفت‌وگو و نمایش در پیوند با کتاب تمرکز دارد تا هم‌زمان با ایجاد لذت و شوق خواندن تأثیرگذاری ژرف‌تری بر ذهن و جان کودکان بگذارد. این برنامه بر اساس این رویکرد، افزون بر گزینش آگاهانه کتاب‌های مناسب و باکیفیت و رساندن آن به دست کودکان، می‌کوشد با برگزاری کارگاه‌های گوناگون، مربیان و آموزگاران و خانواده‌ها را در زمینه‌ی سواد، کتابخوانی و فعالیت‌های در پیوند با آن توان‌مند کند.
برنامه‌ی «با من بخوان» در مناطق مختلفی که کودکان محروم و در بحران نیاز به کتاب‌های باکیفیت داشته باشند، از سوی نیکوکاران پشتیبانی می‌شود. این برنامه از سال ۱۳۸۹ به شکل آزمایشی از حاشیه شهر تهران آغاز شد و تاکنون در مراکزی در ۲۸ استان ایران اجرا شده و بیش از ۳۰۰ هزار کودک و نوجوان را تحت پوشش خود قرار داده است. از آن‌جا که «با من بخوان» به شکلی طراحی شده که قابل اجرا برای گروه‌های سنی گوناگون و در مناطق متفاوت است، تاکنون در حوزه‌های متنوعی چون مدارس و مراکز آموزشی در مناطق محروم، مراکز حمایت از کودکان کار و خیابان در مناطق حاشیه‌ای، مراکز کودکان پناهنده، شیرخوارگاه‌ها و پرورشگاه‌ها، بیمارستان‌ها، مناطق زلزله‌زده و سیل‌زده و... ، در شرایط خاص و گاه به ظاهر ناممکن، به اجرا درآمده و به موفقیت‌های چشم‌گیری دست یافته است. «با من بخوان» با ارائه‌ی طرح‌ها و برنامه‌های متنوعی همچون «خواندن با نوزاد و نوپا»، «خواندن با خانواده»، «سوادآموزی کاربردی مادران»، «کمپین یک ترویجگر، یک کیسه کتاب»، «کتابخانه‌های سبز» و... می‌کوشد با روش‌های جدید برمبنای دانش روزآمد در جهت ارتقای سواد فرهنگی جامعه گام بردارد. برنامه‌ی «با من بخوان» تا کنون حدود ۱۰۰ کتابخانه‌ی کودک‌محور در شهرها و روستاهای ایران راه‌اندازی کرده و بیش از 8000 معلم، کتابدار و داوطلب را آموزش داده است. این برنامه از سال ۲۰۱۷ به این سو هر سال در فهرست نامزدان جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن (آلما) قرار گرفته است.
جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن که بزرگ‌ترین و گران‌ترین جایزه‌ی نقدی ادبیات کودک و نوجوان و دومین جایزه‌ی بزرگ ادبیات در جهان است، از سال ۲۰۰۲ از سوی دولت سوئد برای ترویج و گسترش حق همه‌ی کودکان برای دست‌رسی به ادبیات غنی و داستان‌های باکیفیت بنیان نهاده شد. این جایزه‌ی جهانی به شخص یا سازمانی اهدا می‌شود که سهمی برجسته در خلق ادبیات کودکان و نوجوانان یا ترویج آن داشته باشد. هر ساله بیش از 250 فرد و نهاد از سراسر جهان نامزد جایزه‌ی یادبود آسترید لیندگرن می‌شوند. این نامزدها، از میان نویسندگان و تصویرگران، قصه‌گویان، مروجان و نهادهای فعال در حوزه‌ی ادبیات کودکان و ترویج کتابخوانی برگزیده می‌شوند.
افراد یا سازمان‌های منتخبی که دارای گسترده‌ترين و بیش‌ترین اطلاعات درباره‌ی نويسندگان، تصويرگران، قصه‌گويان و فعالان ادبيات کودک هستند، می‌توانند هر سال نامزدهاى خود را از سراسر دنیا به هیئت‌داوران جایزه‌ی آلما معرفى کنند. در حال حاضر در ايران چهار نهاد «موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان»، «شوراى کتاب کودک» (به عنوان شاخه‌ی ملی ایبی در ایران)، «کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» و «انجمن نویسندگان کودک و نوجوان» این امتیاز را دارند که نامزدهای خود را به لیندگرن معرفی کنند.
موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان امسال نیز همانند سال‌های گذشته «هوشنگ مرادی کرمانی» نویسنده‌ی محبوب چند نسل از کودکان ایران را نامزدی شایسته برای دریافت جایزه آسترید لیندگرن تشخیص داده و او را به هیات داوران این جایزه معرفی کرده است.
بیشتر بخوانید:
با برنامه‌ی «با من بخوان» بیشتر آشنا شوید
با کتاب‌های کاترین پترسون به زبان فارسی آشنا شوید
رهنمودهای ایفلا برای خدمات کتابخانه‌های کودکان
با من بخوان، برنامه‌ای برای احیای کتاب و کودکی به مناسبت دریافت جایزه آی رید از سوی زهره قایینی
افزودن دیدگاه جدید