برگزاری مراسم بزرگداشت باغچه بان در اصفهان
امسال ۱۸ اردیبهشت زاد روز جبار باغچه بان، از پایه گذاران آموزش و پرورش نو و ادبیات کودکان مدرن در ایران، به شکل با شکوهی در اصفهان برگزار شد.
دوستداران ادبیات کودکان در اصفهان از روز دو شنبه ۱۴ اردیبهشت در مکان های گوناگونی یکصد و بیست و چهارمین سال تولد این انسان شریف و معلم ارزشمند را با کودکان و نوجوانان، خانواده های آن ها، آموزگاران و کتابداران جشن گرفتند.
عصر روز دوشنبه در دفتر انجمن دوستداران ادبیات کودک و نوجوان اصفهان مراسمی برگزار گردید که مورد استقبال اعضاء انجمن و فرهنگ دوستان و تنی چند از استادان اهل ادب اصفهان قرار گرفت. حیاط انجمن پر از جمعیت بود و بسیاری از فرهنگیان به اعتبار نام باغچه بان در این مراسم حاضر شده بودند.
برای این مراسم از آقای حسین گلبیدی پیشاهنگ آموزش ناشنوایان و پایه گذار اولین مدرسه ناشنوایان در اصفهان (۱۳۳۵) دعوت شده بود تا به یاد باغچه بان از ایشان تجلیل شود.
نخستین سخنران این مراسم نهضت قریشی نژاد بود که از زندگی و نقش و فعالیت های باغچه بان و تاثیر بزرگ او در آموزش پرورش و ادبیات کودکان ایران و همچنین میهن دوستی، عدالت خواهی و استواری این مرد بزرگ سخن گفت. سپس فریده سبزعلی زاده در معرفی آقای گلبیدی به حاضران در مورد فعالیت های ایشان در اصفهان گزارش داد. بعد از آن خود آقای گلبیدی درباره انگیزه ها و فعالیت ها و بازدارنده های راه اندازی مدرسه ناشنوایان در اصفهان سخن گفت.
اجرای دو سرود از سوی دانش آموزان ناشنوای مدرسه شفق از برنامه های جنبی این مراسم بود که به شدت حاضران را متاثر ساخت و اهمیت کار باغچه بان را ملموس تر کرد. در پایان مراسم نیز حلقه گلی که از سوی انجمن تهیه شده بود، با دستان دانش آموزان ناشنوا به گردن آقای گلبیدی انداخته شد و یک دوره از کتاب های تاریخ ادبیات کودکان ایران به رسم یادبود و قدردانی به ایشان اهدا شد.
روز سه شنبه ۱۵ اردیبهشت نیز در دفتر انجمن، کارگاه آشنایی با باغچه بان و نقش او در شعر و نمایشنامه نویسی کودکانه برای مربیان، والدین و مروجان برگزار شد. در این کارگاه ابتدا نهضت قریشی در مورد نگاه باغچه بان به کودک و نمایشنامه نویسی برای کودکان و اهمیت این موضوع سخن گفت و سپس حاضران به چند گروه سه یا چهار نفره تقسیم شدند و از آن ها خواسته شد که هر گروه نمایشنامه ای کودکانه بنویسند و در همان کارگاه اجرا کنند. نتیجه این کار بسیار رضایت بخش بود.
بخش دوم کارگاه به شناخت شعرهای باغچه بان اختصاص داشت. در این مورد نیز برگزار کننده کارگاه درباره شعر باغچه بان، شناخت او از سرشت کودکان، فاصله گرفتن سروده های او از شعر پندآموز سخن گفت. در این مورد به شخصیت بخشی به اشیاء و جانداران در شعر باغچه بان نیز اشاره شد و از جنبه مخاطب شناسی و علت های گیرایی این شعرها برای کودکان به ویژه کودکان سال های پیش دبستان سخن گفته شد. بخش پایانی این کارگاه نیز به کار عملی اختصاص داشت.
در این بخش، شرکت کنندگان با ویژگی های شعر کودک و چگونگی سرودن آن آشنا و به طور فردی یا جمعی شعرهایی برای کودکان سرودند که نتیجه این بخش نیز رضایت برگزار کنندگان و شرکت کنندگان در کارگاه را به همراه داشت.
در این زمینه نیز همچنین کارگاه دیگری این بار با دانش آموزان اجرا شد. نام کارگاه « به یاد جبارباغچه بان دوست بچه ها » بود. بخش آغازین کارگاه با یک پرسش شروع شد: آیا کسی چیزی درباره جبارباغچه بان می داند؟ دوسه نفر از دانش آموزان تنها به یاد آوردند که او کارهایی برای بچه ها مانند باغچه اطفال انجام داده است. آن گاه از سوی برگزار کننده کارگاه، نهضت قریشی، زندگی و کوشش های باغچه بان به زبانی ساده و روشن بیان گردید و سپس به طور مشخص درباره کتاب « زندگی کودکان » او سخن گفته شد. برگزار کننده کارگاه در این بخش اشاره کرد که جبارباغچه بان با شعر و بازی و شادی به کودکان آموزش می داد و از سوی جانوران و پدیده ها با کودکان سخن می گفت. آن گاه در بخش عملی کارگاه از دانش آموزان خواسته شد که با یکی از افزارهای خود مانند کتاب، دفتر و مداد، گفت و گو کنند و کارها و خدمات این افزار و احساس خودشان را نسبت به آن ها بنویسند یا بسرایند. پس از ده دقیقه دانش آموزان نوشته ها یا شعرهای شان را خواندند. آن گاه شعر « مداد» باغچه بان همراه با دانش آموزان همخوانی شد که شور و شوق بسیاری در آن ها برانگیخت.
بخش دیگری از این کارگاه نمایشنامه نویسی و اجرای آن برای کودکان بود که در این بخش نیز دانش آموزان با کار عملی اندوخته های خود را آزمودند.
همزمان با اجرای این کارگاه، هاجر حبیب الهیان، یکی دیگر از مربیان انجمن، کارگاهی به نام «کودکان در نمایش» برگزار کرد که همچنان به موضوع باغچه بان و نقش او در نمایشنامه نویسی برای کودکان اختصاص داشت. این بار نوبت به نمایشنامه « پیر و ترب » رسید که یکی از آثار نمایشی باغچه بان است. برگزار کننده این کارگاه روی موضوع گریم و ساخت ماسک برای این نمایش و آموزش چگونگی ساخت ماسک متمرکز بود.
افزون بر مراسم و کارگاه هایی که در محل انجمن برگزار شد، به همت همکاران انجمن کارگاه هایی دیگر نیز در مهد کودک ها و آموزشگاه های اصفهان به این مناسبت برگزار شد. یکی از این کارگاه ها در مهد کودک ریحانه بود که با شعر
قورباغه سبز رنگ است رنگ سبزش قشنگ است
شنای خوب دارد افسوس حوض تنگ است
از جبارباغچه بان، بازی ویژه ای ساخته شد و بچه ها با این سروده خواندند و پایکوبی و بازی کردند.
افزودن دیدگاه جدید