شوخ طبعی می تواند زندگی خانوادگی را شیرین و جذاب کند. شما می توانید روی شکم نوزادتان فوت کنید، یک کلاه مسخره بپوشید و کودک سه ساله تان را تعقیب کنید، یا تظاهر کنید که در توده ای از برگ ها افتاده اید، تا یک کودک کلاس اولی را سرگرم کنید.
هم چنان که کودکان رشد می کنند و به سن بلوغ و نوجوانی نزدیک می شوند، می توانید آن ها را در برخی لطیفه ها و جناس ها شریک کنید تا درک آن ها از طنز گسترش یابد. با هم خندیدن، راهی برای برقراری ارتباط است. درک درست طنز هم چنین می تواند کودکان را باهوش تر، سالم تر و برای سازگاری با مشکلات و چالش ها تواناتر کند. ما تمایل داریم که داشتن طبعی شوخ را بخشی از سامانه ی ژنتیکی خود بدانیم، مانند داشتن چشمان آبی و پاهای بزرگ. اما درک طنز یک ویژگی اکتسابی است که می تواند در کودکان پرورش یابد، نه چیزی که آن را به ارث برده باشند.
چه چیزی طنزآمیز است؟
آنچه موجب خنده می شود، طنز نام دارد. درک طنز به معنای توانایی تشخیص آن است. فردی که درک او از طنز به خوبی پرورش یافته است، می تواند تشخیص دهد چه چیزی در دیگران با مزه و خنده دار است و از این راه به خوبی آن ها را سرگرم کند. درک قوی طنز ابزاری است که کودکان می توانند در طول زندگی به آن تکیه کنند تا:
- به جای جنبه های بسیار بدیهی و آشکار، به هر چیزی از جنبه های گوناگون نگاه کنند.
- خود انگیخته باشند.
- به ایده ها یا راه های تفکر غیرمعمول دست یابند.
- پدیده های گوناگون را فراتر از سطح آن ها ببینند.
- در جنبه های هیجان انگیز زندگی مشارکت کنند و لذت ببرند.
- چندان هم جدی نباشند.
کودکانی که طنز را خوب درک می کنند، شادتر و خوش بین تر هستند، عزت نفس بیش تری دارند و می توانند مشکلات خود و دیگران را به خوبی مدیریت کنند. کودکانی که می توانند در طنز مشارکت کنند و سهیم شوند، در میان همسالان شان برجسته می شوند و به مهارت مدیریت و برخورد مناسب با دشواری ها دست می یابند، مانند نقل مکان کردن به یک شهر جدید، مورد تمسخر دیگران قرار گرفتن، یا آزار و اذیت قلدرهای زمین بازی. درک درست طنز تنها از نظر احساسی یا اجتماعی به کودکان کمک نمی کند، پژوهش ها نشان داده اند افرادی که بیش تر می خندند، سالم تر هستند، کم تر احتمال دارد که افسرده شوند و حتی ممکن است مقاومت بیش تری در برابر بیماری ها یا مشکلات فیزیکی داشته باشند. آن ها اضطراب کم تری تجربه می کنند، ضربان قلب و فشار خون پایین تر و گوارش بهتری دارند. خنده حتی ممکن است به انسان ها در تحمل بهتر دردها کمک کند. مطالعات نشان داده اند که خنده، کارکرد سیستم ایمنی ما را بهبود می بخشد. اما بیش از همه، درک طنز آن چیزی است که زندگی را پرکشش می کند. لذت های اندکی وجود دارند که می توانند با طنز در سرگرم کردن کودکان رقابت کنند.
گروه های سنی مختلف- طنزهای مختلف
پرورش درک طنز را می توان از خردسالی آغاز کرد. اما آنچه برای یک کودک نوپا بامزه است، برای نوجوان خنده دار نیست. به همین سبب، مهم است که بدانید در هر مرحله ی رشد، چه چیزی کودک تان را سرگرم می کند.
نوزادان
نوزادان واقعا طنز را نمی فهمند، اما این را درک می کنند که شما می خندید و شاد هستید. وقتی شما صداها یا شکلک های خنده دار در می آورید و سپس قهقهه یا لبخند می زنید، کودک تان احتمالا شادی شما را احساس می کند و از شما تقلید می کند. او همچنین به شدت علاقه مند و متوجه محرک های فیزیکی مانند قلقلک دادن است. گاهی بین سن ۹ تا ۱۵ ماهگی، نوزادان به اندازه ی کافی در مورد جهان می دانند تا بفهمند که وقتی مادر پارچه ای روی سرش می گذارد و صدای اردک در می آورد، کاری غیرمنتظره انجام می دهد، و این بامزه است.
کودکان نوپا
کودکان نوپا طنز فیزیکی را دوست دارند، به ویژه اگر با شگفتی همراه باشد (مانند زیر چشمی نگاه کردن یا قلقلک ناگهانی.) آن ها در حالی که مهارت های زبانی را می آموزند، قافیه و واژگان بی معنا را سرگرم کننده می یابند، و این علاقه در سال های پیش از دبستان ادامه پیدا می کند. در همین دوره است که بسیاری از کودکان تلاش می کنند والدین شان را بخندانند. به عنوان نمونه، هنگامی که از کودک بپرسید: «بینی ات کجاست؟» ممکن است او عمداً به یک بخش دیگر صورتش اشاره کند، یا کفش های شما را بپوشد و در اطراف خانه بازی کند.
پیش دبستانی ها
کودک پیش دبستانی احتمالا طنز را در تصویری خلاف عرف (مانند یک ماشین با چرخ های چهار گوش، یک خوک که عینک آفتابی دارد) می یابد تا در لطیفه یا جناس. ناسازگاری میان تصویرها و صداها (اسبی که میو میو می کند) نیز برای این گروه سنی سرگرم کننده است. همچنان که آن ها از کارکردهای بدن آگاه تر می شوند، بیش تر از طنزهای حمام لذت می برند. کودکستانی ها و دانش آموزان مدرسه هنگامی که کودکان به کودکستان و مدرسه می روند، بازی با واژه ها، اغراق و نمایش های خنده دار همراه با شوخی و سر و صدا، همگی بیش تر و بیش تر سرگرم کننده می شوند. آن ها ممکن است از گفتن لطیفه های ساده لذت ببرند و بعدها بارها و بارها آن ها را تکرار کنند.
دبستانی ها
دانش آموزان مدرسه درک بهتری از معنای واژه ها دارند ومی توانند با آن ها بازی کنند. آن ها جناس، چیستان و دیگر اشکال بازی با واژه ها را دوست دارند. این گروه سنی با هر رفتار یا ظاهری که با رفتار یا ظاهر بهنجار تفاوت داشته باشد، سرگرم می شوند. لطیفه های مربوط به کارکرد اعضای بدن نیز در میان آن ها بسیار طرفدار دارند. در کودکان این گروه سنی همچنین درک دقیق تری از طنز پدید می آید، از جمله توانایی بذله گویی یا کاربرد سخن طعنه آمیز و مدیریت موقعیت های گوناگون با استفاده از طنز.
مبانی و اصول طنز
هیچ گاه برای آغاز پرورش درک کودک از طنز دیر نیست. لبخندها و خنده های کودکان آن قدر دلپذیرند که ما اغلب این کار را به شکل مستقیم انجام می دهیم، مانند: لبخند زدن، فوت کردن یا قلقلک دادن آن ها در طول روز، فقط برای یک خنده ی کودکان. این مهم است که تشویق طنز را همراه با رشد کودکان ادامه دهید. هنگامی که شما با فرزندتان شاد و سرخوش هستید و وقت تان را با خنده و شادی می گذرانید، به او کمک می کنید تا نگرشی مثبت به زندگی در او پرورش یابد. یکی از بهترین راه های پرورش طنز از نخستین سال های کودکی این است که هر روز زمانی را به خنده و شادی با کودک تان اختصاص دهید. از چیزهایی که که کودک تان را در سنین مختلف سرگرم می کنند، آگاه باشید. همچنین به اندازه ی کافی سرحال باشید تا به لطیفه هایی که بی مزه نیستند، بخندید.
چه کارهای دیگری می توانید برای بالابردن درک فرزندتان از طنز انجام دهید؟
یک طنزپرداز نمونه باشید: یکی از بهترین کارهایی که می توانید انجام دهید تا درک فرزندتان را از طنز افزایش دهید، این است که از ذهن و مهارت های خودتان استفاده کنید: لطیفه بسازید، داستان های طنزآمیز بگویید، با صدای بلند بخندید، با رویدادهای کوچکی مانند سررفتن شیر، سرگرم شوید.
طنز کودکان را جدی بگیرید: تلاش های فرزندتان را در طنز تشویق کنید، اگرچه خواندن لطیفه ها(حتی غیر سرگرم کننده) از یک کتاب یا نقاشی کردن تصویرهای بامزه ای از سگ خانواده باشد. فرزندتان را برای تلاش برای درک و استفاده از طنز ستایش کنید و برای شگفتی ها آماده باشید، نخستین باری که کودک شما را می خنداند، به عنوان یکی از بزرگ ترین لذت های زندگی تان ثبت خواهد شد.
به کودکان بیاموزید که بزرگسالان سرگرم کننده هستند و این که آن ها نیز می توانند چنین باشند: طنز را بخشی از روابط روزانه ی خود با کودک تان قرار دهید و آن ها را تشویق کنید که مشاهدات یا واکنش های طنزآمیز را با شما درمیان بگذارند، حتی هنگامی که در کنار بزرگسالان دیگر هستید.
محیطی سرشار از طنز ایجاد کنید: کودکان تان را با کتاب های طنزآمیز محاصره کنید. برای کودکان نوپا و پیش دبستانی ها کتاب های تصویری یا شعرهایی بی معنا (هیچانه ها) تهیه کنید. کودکان بزرگ تر، کتاب های لطیفه و کمیک را دوست دارند. نمایش های تلویزیونی، فیلم های سینمایی و وب سایت های طنز آمیز برای همه ی گروه های سنی را نیز بررسی کنید. به کودک تان کمک کنید تا بهترین ها را انتخاب کند و از آن ها لذت ببرد.
حد و مرز طنز تا کجاست؟
شما نمی خواهید که شادی و نشاط کودکان را محدود کنید، اما آن ها باید مرزهای شادی و نشاط را درک کنند، مانند این که در برخی موقعیت ها نباید شوخی کرد. شما نمی خواهید که کودک تان برخی لطیفه های های نامناسب را بازگو کند، بنابراین خودتان یک الگوی خوب باشید و از به کار بردن چنین لطیفه هایی پرهیز کنید. اگر فردی لطیفه ای نامناسب یا غیر اخلاقی تعریف کرد، نخندید. برای کودک تان توضیح دهید که چرا چنین لطیفه هایی سرگرم کننده نیستند. همچنین ممکن است بخواهید که طنز مربوط به حوزه ی خصوصی را به تدریج کاهش دهید یا دست کم زیاد در آن ها مشارکت نکنید. این لطیفه ها به احساسات هیچ کس آسیب نمی زنند، اما کودکان ممکن است در تشخیص این که چنین لطیفه هایی در چه مواردی مناسب هستند (مثلا در خانه با خانواده) و در چه مواردی نامناسب (در کلاس درس یا محل عبادت) دچار مشکل شوند.
خانواده ای که با یکدیگر می خندند ...
روی هم رفته، طنز یک مقوله ی اجتماعی است. به همین دلیل، هنگامی که یک فیلم کمدی را در سالن سینما با دیگر کسانی که در اطراف شما می خندند، می بینید، بیش تر می خندید تا زمانی که به تنهایی در تخت خود آن را تماشا می کنید. یک جنبه ی اصلی پرورش درک طنز در کودکان، وقت گذاشتن و سرگرم شدن برای خانواده و با خانواده است. لطیفه ها را برای هم تعریف کنید، بازی کنید و فیلم های کمدی را با همدیگر ببینید. حتی ممکن است از سنت های خانوادگی دوستان خود پیروی کنید، مانند آویزان کردن قاشق از بینی یا پوشیدن پیژامه های یک شکل. این کارها در زمان حال سرگرم کننده خواهند بود و البته در آینده، وقتی که شما و کودکان تان این لحظه های خانوادگی طنزآمیز را به یاد می آورید، سرگرم کننده تر خواهند شد.
افزودن دیدگاه جدید