دنیا چه قدر بزرگ است؟

کتاب «دنیا چه قدربزرگ است؟» پرسشی است که بیشتر کودکان از پدر و مادر خود می‌کنند و شاید از خود شما هم بارها و بارها چنین پرسشی شده است.

در این داستان هم یک موش کور کوچولو به دنیال یافتن پاسخی برای آن است. او از پدر درباره بزرگی دنیا می‌پرسد. پدر از او می‌خواهد تا خودش تجربه کند و پاسخ آن را پیدا کند. او به راه می‌افتد و برای جانوران گوناگون این پرسش را تکرار می‌کند. هر یک دنیا را از نگاه خود و میزان دنیا دیدگی خود تخمین می‌زنند. دنیای عنکبوت به اندازه تارش است و اسب که قادراست بیشتر به این سو و آن سو برود دنیا را تا دریا می‌بیند، مرغ دریایی که امکان پرواز دارد، دنیا را به بزرگی اقیانوس می‌بیند و نهنگ هم دنیای بزرگتری را به او نشان می‌دهد. شمال و سرمایش، جنوب و گرمایش، بیابان‌ها، ساختمان‌های بلند، کوه‌های آتشفشان، حیوانات گوناگون و... و مهم‌تر ازهمه او زیبایی‌های دنیا را می‌بیند. پس ازمدتی او دلتنگ خانه می‌شود و در بازگشت به خانه پدر را بیدار و آغوش گرم و امن او را در انتظار خود می‌بیند.

 روشی که پدر در این داستان در پیش می‌گیرد، به کودک فرصت می‌دهد تا خودش تجربه کند و به پاسخ برسد. خواندن این داستان هم برای کودک و هم والدین سودمند خواهد بود. 

هر بچه ای بالاخره روزی یا شبی، شاید دلش بخواد بداند کجا زندگی می‌کند. چه چیزهایی در دنیا هستند و این دنیا تا کجا ادامه دارد. داستان‌های زیادی در این زمینه گفته شده است، گاهی از سختی‌های آن رمان‌های زیادی نوشته شده و گاهی نیز، برای شروع این جهانگردی، مقدمات مورد نیاز زیادی ذکر شده است.
این بار، پدر موش کور داستان «دنیا چه قدر بزرگ است» آن قدر ساده و رها مسئولیت کشف دنیا را بر عهده فرزندش می‌گذارد که به نظر می‌رسد آسان‌ترین کار همین گشتن دور دنیاست؛ گشتنی که در پایان داستان نتیجه‌ای دیگر برایش رقم می‌زند و به خواننده خردسال عظمت و لذت داشتن خانواده را یادآوری می‌کند.
به این ترتیب، ماجرای جهانگردی موش کور کوچولو، بدون توجه به تمام تفاوت‌های ظاهری او، آغاز می‌شود تا در این مسیر با حیوانات دیگر و نحوه زندگی‌شان آشنا شود. در این مسیر، حیوانات، هر کدام به تناسب دانش و آگاهی خود، اطلاعاتی در اختیار او قرار می‌دهند که می‌تواند او را در مسیر کمک کند. گاه این آموختن لزوما علمی نیست، بلکه- طبق همان مثل معروف که سفر باعث پخته شدن می شود- تجربه‌های زیادی به او می‌دهد؛ مثلا می‌فهمد خودخواهی عنکبوت و موش سبب شده که خود را مرکز همه چیز فرض کنند یا، در واقع، دنیا را بر محور خود فرض کنند.

تکیه کتاب «دنیا چه قدر بزرگ است» بر تصویرهایی است که، در کنار متن، می‌توانند مسیر داستان را کوتاه‌تر کنند. نمونه‌اش دو صفحه‌ای است که در یک جا اقلیم‌ها و فضاهای مختلف را نشان می‌دهد: هم شهری با ساختمان‌های بلند، هم بیابان، وهم کوه و آتشفشان، این کتاب یک دور دنیاگردی است که، شبیه انیمیشن‌های تلویزیونی، ماجرا را زود تمام می کند و با کنار هم قرار دادن متن و تصویر، به سادگی، مخاطب را به گردش در دور دنیا می‌برد و کودک را با لذتی نو آشنا می‌کند.

موش کوچک قصه ما صبح از خواب بیدار می‌شود و متوجه می شود یک سوال خیلی #بزرگ دارد: «دنیا چه قدر بزرگ است؟»
پدرش پاسخ می‌دهد: چرا خودت نمی‌روی تا جوابش را پیدا کنی؟
موش به سراغ حیوانات پیرامون می‌رود عنکبوت، موش بزرگ، اسب و مرغ دریایی و نهنگ. هر کدام از حیوانات پیرامون دنیا را آن اندازه که دیده‌اند و می‌شناسند وصف می‌کنند اما اینها پاسخ آنهاست نه موش کوچک؛ همراه مرغ دریایی و نهنگ به سفرهای دور و دراز می‌رود و شگفتی‌های دنیا را می‌بیند اما باز هم نمی‌داند دنیا چقدر بزرگ است؟ شب که شد به خانه باز می‌گردد در پاسخ پدر به پرسش می‌گوید: «به همان بزرگی که می‌خواهی.»

مهمترین مفاهیمی که در داستان طرح می‌شوند:

• بزرگی /کوچکی
• دوری/نزدکی
• بالا/ پایین
• نسبت‌ها

شناخت کودک با سه مفهوم بنیادین گره خورده است: من، دیگری، جهان.
بیس اساسی قصه به سراغ مفهوم جهان و شناخت نسبی آن می‌رود.

مهارت‌های مهم طرح شده در قصه:

• طرح پرسش‌های بزرگ
• مشاهده مستقیم
• مشورت با دیگران
• سفر به مثابه ابزار شناخت
• گفتگو
• مقایسه
• بازگشت از مسیر و جمع‌بندی مشاهدات

در این قصه سوالی به بزرگی تاریخ بشر پرسیده می‌شود. سوال در ظاهر کمی است به کیفی‌ترین شکل ممکن به پاسخ می‌رسد و مفهوم نسبیت در مشاهده و تفاوت‌های نسبی در ادراک جهان را طرح می‌کند. کودکی هر یک از ما با این سوالات عجین است: اول دنیا کجاست؟ آخر دنیا کجاست؟ دنیا چقدر بزرگ است؟ میشه رفت تو آسمون و همه دنیا را دید؟ فقط همین یدونه دنیا را داریم؟ و … درک زیسته کودکان از تفاوت نگرش، بینش و روش‌های زیست با کمک طرح چنین داستان‌هایی توسعه خواهد یافت.
تصویرپردازی کتاب در عین رازآمیزی و محو بودن خطوط و رنگ‌ها با سطحی از واقع‌گرایی هم همراه است.
امتیاز من به ایده، طرح و پردازش، ترجمه و تصویر ۴٫۵ از ۵ است.