گروه کتابشناسی کتابک
در این صفحه می توانید اطلاعاتی از لیست کتاب ها، مقالات، خبرهای مرتبط با گروه کتابشناسی کتابک را مشاهده کنید.
کمتر کسی است که جلالالدین محمد بلخی یکی از مشهورترین شاعران پارسیگوی را نشناسد. وی در ششم ربیعالاول سال 604 هجری در شهر بلخ دیده به جهان گشود و نام کامل او «محمد ابن محمد ابن حسین حسینی خطیبی بکری بلخی» بوده است. در دوران حیات، وی را به القاب «جلالالدین»، «خداوندگار» و «مولانا خداوندگار» نامیدهاند. اما در قرنهای بعد (ظاهراً از قرن ۹) القاب «مولوی»، «مولانا»، «مولوی رومی» و «ملای رومی» برای وی به کار رفته است و بنا بر برخی اشعارش، تخلص او را «خاموش» و «خَموش» و «خامُش» دانستهاند. زبان مادری وی پارسی بوده است.
او فرزند مولانا محمد بن حسین خطیبی معروف به بهاءالدین ولد و سلطانالعلماست که از بزرگان صوفیه و مردی عارف بوده است. او پس از فوت پدرش بهاءالدین ولد راه پدر را ادامه داد و به هدایت و ارشاد مردم عمر خود را سپری کرد.
مولوی در هجده سالگی با گوهر خاتون دختر خواجه لالای سمرقندی ازدواج کرد که حاصل این ازدواج سه پسر و یک دختر بود. مولانا در عین حالی که مردم را تربیت میکرد از تربیت خود نیز غافل نبود تا جایی که به شاگردی محقق ترمذی درآمد. سپس در شهر حلب علم فقه را از کمالالدین عدیم فرا گرفت و پس از مدتی که به شهر دمشق رفت از دیدار با محیالدین عربی، عارف و متفکر زمانش نیز کمال استفاده را برد و از آنجا عازم شهر قونیه شد و بنا به درخواست سید برهانالدین، طریق ریاضت را در پیش گرفت. پس از مرگ محقق ترمذی، به مدت 5 سال، مدرس علوم دینی شد که نتیجهی آن تربیت چهارصد شاگرد است.
هرچند که مولوی در طول زندگی شصتوهشت سالهی خود با بزرگانی همچون محقق ترمذی، شیخ عطار، کمالالدین عدیم و محیالدین عربی حشرونشرهایی داشته و از هرکدام توشهای براندوخته است، هیچکدام از آنها مثل شمس تبریزی در زندگیاش تأثیرگذار نبودهاند. تا جایی که رابطهاش با او شاید از حد تعلیموتعلم بسی فراتر رفته و رابطهای عاشقانه گردیده است. چنانکه پس از آشنایی با شمس، خود را اسیر دستوپابستهی شمس دیده است.
پس از غیبت شمس از زندگی مولانا، وی با صلاح الدین زرکوب دمخور گردید، الفت او با این عارف سادهدل، سبب حسادت عدهای شد. پس از مرگ صلاحالدین، حسانالدین چلبی را به عنوان یار صمیمی خود برگزید. منظومهی عمیق مثنوی معنوی حاصل لحظههایی از همصحبتی مولانا با حسامالدین است. علاوه بر کتاب فوق، مولانا دارای آثار منظوم و منثور دیگری نیز هست: از آن جمله میتوان به دیوان شمس، فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه اشاره کرد. اشعار وی در سرتاسر دنیا به زبانهای مختلفی ترجمه شده و از محبوبیت بالایی برخوردار است.
مولانا در غروب خورشید روز یکشنبه پنجم جمادیالاخر سال 672 هجری قمری بر اثر بیماری ناگهانی درگذشت.
به پیشنهاد کشور ترکیه، سال 2007 که مقارن با هشتصدمین سال تولد این عارف بزرگ بود، سال جهانی مولانا نامیده شد. پس از آن، تصمیم بر آن شد که روز تولد مولانا را روز بزرگداشت وی بنامند که این روز معادل با ۸ مهر است.
سه شنبه, ۸ مهر
دیدن ماشین قرمزرنگ آتشنشانی و شنیدن صدای آژیرِ آن در خیابان برای همهی ما و بهویژه کودکان دلهرهآور است. اما آتشنشانان این افراد غیور و شجاع همان کسانی هستند که با حضور بهموقع در محل حادثه، از بروز فاجعهی بیشتر جلوگیری میکنند. آنها از طریق خاموش کردن، کنترل یا هدایت آتشهای ناخواسته به مقابله با آتش میپردازند. آتشنشانان امدادگران آموزشدیدهای هستند و وظیفهی اصلی آنها خاموش کردن آتشسوزیهای خطرناکی است که جان اشخاص، اموال فردی و ملی و محیطزیست را تهدید میکند؛ همچنین نجات دادن افراد آسیبدیده در تصادفات شهری و جادهای، ساختمانهای فروریخته و سایر حوادث از دیگر وظایف آنان محسوب میشود.
در سال 1379، به پیشنهاد ستاد هماهنگی امور ایمنی و آتشنشانی کشور و سپس تأیید شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور، روز هفتم مهرماه به عنوان روز «آتشنشانی و ایمنی در ایران» نامگذاری شد. هدف از این انتخاب زنده نگه داشتن حماسه و ازخودگذشتگی آتشنشانانی است که در چنین روزی در سال 1359، در راه دفاع از میهن، جان خود را از دست دادند. در این روز، دشمن عراقی، با حملهی هوایی، پالایشگاه آبادان را هدف قرار داد. بلافاصله، آتشنشانانِ منطقه و شهرهای اطراف برای مهار آتش به پالایشگاه رفتند، اما حین عملیات خاموش کردن آتش، مجدداً هواپیماهای دشمن پالایشگاه را بمباران کردند. این اتفاق منجر به شهادت تعداد زیادی از آتشنشانان در این روز شد.
دیگر دلیل این نامگذاری، ترویج ایمنی و پیشگیری از حوادث در سطح کشور و ایجاد زمینههای مناسب برای آموزش همگانی مردم در راستای پیشگیری از بروز حوادث مختلف و حفاظت از سرمایههای ملی ایران است.
یکشنبه, ۶ مهر
«شل سیلور استاین» شاعر، ترانهسرا، آهنگساز، نوازنده، کاریکاتوریست، فیلمنامهنویس و نویسنده کتاب کودکان است. «درخت بخشنده»، «بالا رفتن»، «چراغی در زیر شیروانی» شل سیلور استاین از آثار معروف اوست که از سوی کودکان بسیاری در سراسر جهان خوانده شده است. او در برخی از کتابهای کودکان بهویژه در آثار نخستش، خود را با نام عمو شلبی معرفی کرده است. او یکی از محبوبترین نویسندگان کودک است. شعرهای سیلوراستاین شهرتی جهانی داشته و برای آشنا کردن کودکان با شعر از آثار وی استفاده میشود.
چهارشنبه, ۲ مهر
«روز جهانی خرگوش» در چهارمین شنبه ماه سپتامبر هر سال جشن گرفته میشود. خرگوش یکی از محبوبترین حیوانات خانگی است. این روز برای ترویج مراقبت و محافظت از خرگوشهای اهلی و وحشی برگزار میشود. موسسه خیریه خرگوش از سال 1998 روز جهانی خرگوش را نامگذاری کرد. هدف این نامگذاری این است که اطمینان حاصل شود خرگوشهای بدون محافظت یا رها شده، مراقبت و سرپناه دائمی پیدا کنند. در سالهای اخیر، جمعیت خرگوشها رو به کاهش بوده است، زیرا خرگوشها طعمهای حیاتی برای حیوانات دیگر هستند. همچنین خرگوشها مستعد ابتلا به بیماریهای ویروسی هستند. این موضوع منجر به تأثیراتی بر اکوسیستم طبیعی ما شده است. به همین دلیل برنامههایی توسط موسسات خیریه و نهادها برای محافظت از خرگوشها انجام شده است.
چهارشنبه, ۲ مهر
کتابک برای آغاز سال تحصیلی جدید کتابهای زیر را به شما معرفی میکند:
دوشنبه, ۳۱ شهریور
روز بيست و هفتم شهريور ماه، سالروز درگذشت شهریار شاعر معاصر ايرانی است. این روز با تصويب شورای عالی انقلاب فرهنگی، روز ملی شعر و ادب پارسی، نامگذاری شده است. در فرهنگ ما ایرانیان همواره شعر و ادب از جایگاه ویژهای برخوردار بوده است. اشعار گرانبهایی در زمینههای مختلف عرفانی، ادبی، تاریخی و فلسفی توسط شاعران برجسته ایرانی سروده شده است. محمدحسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار یکی از همان شاعران به نام بود که از سال 1285 تا 1367 زندگی کرد. منظومه «حیدر بابایه سلام» و یا سلام به حیدر بابا او از آثار بینظیر او است. استاد شهریار به زبانهای آذری و فارسی در قالبهای غزل، قصیده، قطعه و رباعی شعر سروده است. او بر این عقیده بود که شعر فرصتی برای بیان اندیشهها در همهی موضوعات است. شهریار دکتری افتخاری دانشکدهی ادبیات و علوم انسانی تبریز را از این دانشگاه دریافت کردهاست.
یکشنبه, ۳۰ شهریور
رولد دال، نویسنده و فیلم نامه نویس بریتانیایی، در دههی 1940 میلادی به خاطر آثارش برای کودکان و بزرگسالان مشهور شد. کتابهای او برای سالهای زیادی جز کتابهای پرفروش سال بود. علاوه بر داستان او سه مجموعه شعر به نامهای «شعرهای دل به همزن»، «حیوانات پلید» و «شعرهای دست اول» برای کودکان سروده است.
فیلمها و انیمیشنهای ساخته شده از داستانهای او، مورد استقبال گسترده کودکان در سراسر دنیا شده است. از نکات بارز نوشته های او توجه به زاویه دید کودک است. کودکهای درون داستانهای رولد دال با آدم بزرگهایی که از کودکان متنفر هستند در کشمکش هستند تا در نهایت یک آدم بزرگ خوب پیدا میشود تا با آنها مقابله کند. داستانهای او بیشتر دارای طنزتلخ هستند.
شنبه, ۲۲ شهریور
ورود نخستين دوربين فيلمبردارى و نمايش فيلم به ایران، در سال 1279 شمسی برابر با 1900 میلادی توسط مظفرالدينشاه انجام شد و نخستين فيلمبردار ايرانى نيز ابراهيم خان عکاسباشى محسوب مىشود. در سال 1379 در چهارمین جشن بزرگ سینمای ایران و همزمان با بزرگداشت صدمین سال ورود سینما به ایران بود که 21 شهریور ماه به عنوان «روز ملی سینما» شناخته شد و هر سال جشن خانه سینما در این روز برگزار می شود و 21 شهریور ماه به عنوان روزی نمادین وارد تقویم شد.
پنجشنبه, ۲۰ شهریور
آنتونی براون نویسنده و تصویرگر انگلیسی در ۱۱ سپتامبر سال ۱۹۴۶ در شفیلد انگلستان متولد شد. او در کودکی به طراحی علاقه زیادی داشت و در هفده سالگی برای تحصیل در رشته طراحی گرافیک وارد کالج هنر لیدز شد. پس از تحصیل به طراحی کارتهای تبریک مشغول شد. او شماری از طراحیهای خود را برای ناشران کتاب کودک فرستاد و در این حین با جولیا مک ری آشنا شد، فردی که از آن پس تاکنون ویراستار و مدیر برنامههای او است.
نخستین کتاب آنتونی براون در سال ۱۹۷۶ با نام «از خلال آیینهی جادو» به چاپ رسید. کتاب گوریل نقطهی آغاز دنیای حرفهای وی به حساب میآید. او در سال ۲۰۰۰ به عنوان نخستین تصویرگر انگلیسی موفق به دریافت جایزهی جهانی هانس کریستین اندرسن شد. کتابهای براون به بیش از ۳۰ زبان ترجمه شدهاند و تصاویر کتابهایش در نمایشگاههای بینالمللی بسیاری شرکت کردهاند.
پنجشنبه, ۲۰ شهریور
۲۰ شهریورماه «روزملی مبارزه با خشونت علیه حیوانات» میباشد. در پی کشتار بیرحمانه یک خرس قهوهای ماده و دو تولهاش در شهریورماه ۱۳۹۰ و ایجاد موج گسترده انزجار مردمی از این فاجعه دردناک، حامیان محیطزیست و حیوانات ۲۰ شهریورماه را به عنوان روزملی مبارزه با خشونت علیه حیوانات نامگذاری کردند. این روز به دلیل نزدیکی به فصل پاییز و ورود مهاجران طبیعی به کشور و آغاز فصل شکار و صید اهمیت بهسزایی دارد. بیتردید نزدیکی این روز با فصل شکار میتواند بر اثرگذاری این نامگذاری بیفزاید. حیوان آزاری و نامهربانی با حیوانات رخدادی نادر نیست اما گاه برخی رخدادها جریانساز میشود و میتواند برای همیشه در ذهن انسانهای باوجدان جای بگیرد.
پنجشنبه, ۲۰ شهریور
«جمشید خانیان» داستاننویس، پژوهشگر و نقاد در سال ۱۳۴۰ در شهر آبادان چشم به جهان گشود. او در سال ۱۳۶۰ با نوشتن نمایشنامه «یک نیمروز در اتاق بازجویی» و «روی نی بندی» و نیز مجموعهای از داستانهای کوتاه فعالیت خود را در حوزه «نوشتن» آغاز کرد. برخی از داستانهای ایشان مثل «پس یوسف من کجاست؟»٬ «همیشه همین وقت همین بازی» و «پول» به زبانهای انگلیسی٬ لهستانی و روسی ترجمه و چاپ شده است.
جمشید خانیان نخستین نویسنده ایرانی بود که در سال ۲۰۱۸ میلادی از بخش آسیا به جشنواره «کلاغ سفید» کتابخانه مونیخ دعوت شد. همچنین او در سال ۱۳۹۷ از طرف انجمن نویسندگان کودک و نوجوان ایران به عنوان نامزد بخش نویسندگی جایزه آسترید لیندگرن ۲۰۱۹ معرفی شده است.
سه شنبه, ۱۸ شهریور
هوشنگ مرادی کرمانی در شهریور ماه ۱۳۲۳ در روستای سیرج کرمان متولد شد. وی برای تحصیل در دانشکدهی هنرهای دراماتیک به تهران رفت. او همزمان در رشتهی ترجمهی زبان انگلیسی به تحصیل پرداخت.
هوشنگ مرادی کرمانی از سال ۱۳۳۹ با همکاری رادیو کرمان نویسندگی را آغاز کرد. اولین داستانش با عنوان «کوچهی ما خوشبختها» در سال ۱۳۴۷ در مجلهی «خوشه» به چاپ رسید. در سال ۱۳۵۳ «قصههای مجید» را به رشته تحریر درآورد که بر مبنای واقعیتی از زندگی خودش بود. او در سالهای ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ از سوی شورای کتاب کودک به دلیل «قلم روان و تواناییهای منحصربهفرد» نامزد دریافت جایزه آسترید لیندگرن شد.
یکشنبه, ۱۶ شهریور
«محمود كیانوش»، نویسنده و شاعر كودكان در شهریور ماه سال ۱۳۱۳ در شهر مشهد به دنیا آمد. در كلاس دوم دبیرستان داستان كوتاهی با نام «هشت و سی و پنج دقیقه» نوشت كه برندهی جایزه اول داستاننویسی در كشور شد. پس از آن شعرهایی اجتماعی میسرود كه در مجلهی «چلنگر» چاپ میشد. از آثار او میتوان به داستانهای: «آدم یا روباه»، «دهكده نو»، «از بالای پله چهلمم ...شعرهای: «طوطی سبز هندی»، «نوک طلای نقره بال»، «باغ ستارهها»، «بچههای جهان»، «آفتاب خانه ما» اشاره کرد.
پنجشنبه, ۱۳ شهریور
اول سپتامبر (دهم شهریور)، «روز جهانی نامهنویسی»، مردم را در سراسر جهان تشویق میکند که یک خودکار و یک تکه کاغذ بردارند و یک نامه بنویسند. همچنین روزی برای یادگیری هنر نامهنویسی است. در عصر دیجیتال نوشتن نامه تقریباً ناشناخته است. با این حال، طبق تحقیقات، دلایل خوبی وجود دارد که نامهنویسی را به کلی کنار نگذاریم.
یکشنبه, ۹ شهریور
«ماریا مونتهسوری» در سال ۱۸۷۰ در ایتالیا به دنیا آمد. او پزشک، فیلسوف و آموزگار بود. موفقیت مونتهسوری در آموزش به کودکان عقبمانده ذهنی، باعث شد تا او در سال ۱۹۰۶، یک «خانه کودک» در یکی از فقیرترین محلههای رم احداث کند و در آنجا محیطی مناسب برای کودکان به وجود آورد تا هر یک بر اساس توانایی و استعدادهای خود رشد کرده و مهارتهایی را کسب کنند.روش مونتهسوری شامل فراهم کردن ابزارهایی از زندگی طبیعی با پیچیدگیهای ساختاری متفاوت بود که در اختیار بچهها قرار میگرفت تا توجه آنها را جلب کند و کودک هنگام کار با این ابزارها، مهارتهای خود را بیشتر کند و به تدریج به ابزارهای پیچیدهتری که در اطراف خود میبیند توجه کند. با این روش کودک، خود آموزش میبیند و نقش آموزگار تنها راهنمایی کردن و فراهم کردن لوازم و محیط مناسب برای آموختن و ایجاد نظم است. ویژگی محیط و ابزارهای روش مونتهسوری موجب درگیر کردن کودک با شرایط طبیعی محیط زندگی است. هنگامی که آموزگار متوجه شود کودک برای انجام کارهای دشوارتر آماده است او را به درگیرشدن با مفهوم یا ابزاری پیچیدهتر راهنمایی میکند. اگر یک مثلث را در نظر بگیریم سه ضلع آن، کودک، محیط و آموزگار یا پدر و مادر خواهند بود. امروزه روش مونتهسوری یکی از مهمترین روشهای آموزش خلاق برای کودکان در جهان است و مدرسههای بسیاری در جهان به نام و با روش او فعالیت میکنند.
شنبه, ۸ شهریور
حسین ابراهیمی (الوند)، از تاثیرگذارترین مترجمهای کتاب کودکان و نوجوانان و همچنین از پایهگذاران انجمن نویسندگان کودک بود. او در رشته زبان و ادبیات انگلیسی و ادبیات فارسی دانشگاه تهران تحصیل کرد. از ویژگی ترجمههای او میتوان به شیوایی، خوشخوانی و امانتداری در ترجمه اشاره کرد. او از جمله مترجمهایی است که سعی بر اعمال قانون حق تالیف داشت. او همچنین در سال های ۱۹۹۸ و ۲۰۰۲ میلادی به خاطر ترجمه کتابهای «زمستان جنگ» و «آخرین گودال» دیپلم افتخار موسسه بین المللی کتاب برای نسل جوان (IBBY) را کسب کرد.
حسین ابراهیمی (اِلوند) بنیانگذار خانه ترجمه برای کودک و نوجوان بود. هدف از تاسیس آن، خریداری آثار داستانی برگزیده کودک و نوجوان دنیا و کارهای پژوهشی و کاربردی ادبیات کودک و در دسترس قرار دادن آنها برای مترجمان بود که موجب ترجمه کتابهای بسیاری در این حوزه نیز شده است. پلاک طلای شورای کتاب کودک، تندیس ماه زرین انجمن نویسندگان کودک و نوجوان، تندیس مداد پرنده کانون، لوح زرین کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بخشی از جوایزی است که به ترجمههای او اعطا شده است.
جمعه, ۷ شهریور
شب جهانی خفاش به منظور اهمیت حفظ این گونه در حدود ۳۰ کشور در آخرین هفته کامل ماه آگوست برگزار میشود. شب جهانی خفاش در سال ۱۹۹۷ برای اطلاعرسانی به مردم در مورد نیازها و مزایای خفاشها در طبیعت آغاز شد. این مراسم سالانه به ترویج تصویر خوب از خفاشها و شکستن برخی از افسانهها و شفاف سازی آنها کمک میکند.
ضروری است که درباره خفاشها بیشتر بدانیم زیرا بیش از ۱۴۰۰ گونه خفاش در سراسر جهان وجود دارد. خفاشها بعد از جوندگان دومین راسته پستانداران هستند و حدود ۲۰ درصد از کل گونههای پستاندار در جهان را تشکیل میدهند. این موجودات را میتوان تقریباً در تمام نقاط کره زمین به غیر از بیابانهای خیلی خشک و مناطق قطبی یافت.
انسانها اغلب از خفاشها میترسند، زیرا تصور غلط عمومی از مضر بودن آنها وجود دارد. همه خفاشها حمله نمیکنند. بله، خفاشها از خون تغذیه میکنند، اما بیشتر از حشرات تغذیه میکنند و این امر خوبی است زیرا موجب کنترل جمعیت حشرات شده و تعادل را در طبیعت حفظ میکند.
پنجشنبه, ۶ شهریور
مرتضی ممیز نقاش، طراح، گرافیست و تصویرگر کتابهای کودک و نوجوان در ۴ شهریور ۱۳۱۵ در تهران به دنیا آمد. او در رشتهی نقاشی دانشکدهی هنرهای زیبا به تحصیل پرداخت. سپس برای تحصیل در رشتهی معماری داخلی به پاریس رفت. پس از بازگشت به ایران، با طراحی در «کتاب هفته» و «نشریه ایران» کار خود را آغاز کرد. او از طراحان و بنیانگذاران رشتهی گرافیک در دانشکدهی هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.
ممیز کتابهای «گاو زرد طلایی»، «پالتو قرمز»، «هر کس خانه ای دارد»، «راه خانه خورشید»، «حقیقت و مرد دانا»، «آرزوهای بزرگ»، «افسانه های سرخپوستان»، «قصههای خوب برای بچههای خوب» و ... را تصویرگری کرد. تألیف و ترجمهی کتابها و مقالههای زیادی از دیگر فعالیتهای اوست. مرتضی ممیز در ۵ آذر ۱۳۸۴ پس از تحمل چند سال بیماری درگذشت.
پنجشنبه, ۶ شهریور
اول شهریورماه که همزمان با زادروز ابوعلی سینا است که روز پزشک در نظر گرفته شده است. ابوعلی سینا از تاثیرگذارترین فیلسوفان و دانشمندان ایران است که آثارش در زمینه فلسفه و پزشکی اهمیت بسیار دارد.
روز پزشک روزی است به منظور قدردانی از زحمات بیدریغ پزشکان برای بهبود بخشیدن به زندگی سالمتر و بهتر افراد که به همین منظور در اول شهریور ماه جشن گرفته میشود.
جمعه, ۳۱ مرداد
از جان خود بگذر تا جان کودکان، جان بماند!
از خود گذشتن به چه معناست؟ اگر قرار باشد که برای کودکان دبستانی این مفهوم را باز کنیم، چگونه باید از سادهترین و ملموسترین واژهها استفاده کنیم، تا آنها معنای از خود گذشتن را درک کنند؟ اما اگر از خود گذشتن به ادبیات برسد، چگونه آن را باید در واژهها و روایت و داستان بازنمایی کرد، چنان که هم ارزشهای ادبی غنی بماند و هم این معنا بتواند به بهترین شکل به کودکان منتقل شود؟
یکشنبه, ۲۲ تیر