مقاله ها و نوشته های فرهنگ و آموزش
هر روز روشهای آموزشی جدیدی در جهت پرورش کودکانی آگاهتر و مسئولتر ارائه میشود. آزمونهای استاندارد، که معیار «موفقیت» و «هوش» کودکان به حساب میآیند، قادر به سنجش سلامت روحی، فکری و اجتماعی کودکان نیستند. پس مصمم شدیم با هدف تربیت کودکانی سالم، شاد، مسئول و نیز بازسازی اجتماعی سالم، با نظر به فرآیندهای آموزشی در دنیا، آنچه را ضروری یافتیم ولی در نظام آموزشیمان جایی نداشت، ارائه کنیم. نتیجه این پژوهش شش فعالیت آموزشی پیشدبستانی است که در زیر آمدهاند.
شنبه, ۱۶ مرداد
کامیشیبای Kamishibai یا «کارتهای تصویری قصه گویی»، گونهای از قصهگویی دیداری است که در دهه ١٩٣٠ در ژاپن رواج یافت. کامی Kami در زبان ژاپنی به معنای کاغذ و شیبای Shibai به معنای نمایش است.
چهارشنبه, ۳۰ تیر
«همه ما ماهی سیاه کوچولو هستیم» شاید این سخن فرهنگبانوی ایران، توران میرهادی پارادوکسکال به نظر برسد؛ بانویی را که تمام عمر به کار گروهی و فعالیت فرهنگی و مدنی با بهرهگیری از خرد جمعی مشغول بوده، با ماهی سیاه کوچولوِ تکرو چه کار؟
بهنظر میرسد سرآغاز مدرنیته برمیگردد به تتبعات و یا جستارهای میشل مونتنی که مینوشت، «من وقتی از خودم مینویسم از انسان نوعی سخن میگویم.» یا من اندیشنده دکارت که در پی شک علمی خود میگوید، «میاندیشم پس هستم.» آیا اهمیت این سخنان تنها منحصر به برجستهکردن ذهن فردی در عالمی انتزاعی بهعنوان فاعل شناسا است؟ کانت هم در مقاله «روشنگری چیست؟» روشنگری را به بلوغ عقلی گره میزند، یعنی انسانی که مستقل میاندیشد و در بیان اندیشهاش دلیر است.
چهارشنبه, ۲ تیر
اسطوره آرش کماندار قرنهاست سینه به سینه و به شکلهای مختلف نقل میشود و حماسه آزادگی و میهن پرستی را به زیبایی وصف میکند. شعر، قصه، نمایشنامه، پویانمایی و هنرهای تجمسی، اشکال گوناگونی هستند که هر یک به گونه ای به توصیف اسطوره آرش کماندار پرداختهاند. اما آرش کماندار جدیدترین اثر محمدهادی محمدی نگاه دیگری به این اسطوره بی زمان کرده است. محمدهادی محمدی در این کتاب از نگاهی نو و از سپهری جدید به آرش کماندار نگریسته است. این سپهر نو کودکیِ آرش کماندار است که در این کتاب روایت میشود. شاید تا به حال هیچ کس کودکی این قهرمان بزرگ را که تیر و جانش کوهها و دشتها را در هم نوردیده و مرزهای این سرزمین را تثبیت کرده است، به تصویر نکشیده بود.
دوشنبه, ۱۰ اسفند
ادبیات ایران از زمره فرهنگهای شفاهی است. یعنی فرهنگ ایران از آغاز بر فرهنگ شفاهی و نه فرهنگ کتبی استوار بوده است.
شنبه, ۲۶ دی
۱۹ اردیبهشتماه زادروز جبار باغچهبان آموزشگر خلاق و توانمند کودکان ، نمایشنامهنویس و پایهگذار آموزش ناشنوایان در ایران است. موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان در مجموعه کتابهای تاریخ ادبیات کودکان ایران درباره زندگی و تلاشهای او درزمینهٔ آموزشوپرورش و ادبیات کودکان ایران پژوهشی گستره انجام داده است که در جلدهای گوناگون تاریخ ادبیات کودکان منتشر شده است. گفتار زیر بخشی از این پژوهش است که به مناسبت زادروز باغچهبان فرزانه طاهری قندهاری سرپرست کتابخانه پژوهشی موسسه گردآوری کرده است.
یکشنبه, ۲۷ اردیبهشت
کلیت کنونی نمایش در کانون از فرمهای روایی متنوعی در اجرا بهره میگیرد. تعزیه به شکل سنتی یا با تجربیات پراکنده بر نوآوری در شکل اجرایی و مضامین آن، بخشی از این کلیت است. همچنین نمایشهای عروسکی و مشخصا خیمهشببازی و دیگر عروسکهای محلی نیز سهمی – هر چند اندک – از این مجموعه را بر عهده دارد. همچنین نمایشهایی به اجرا درمیآید که یا با در نظر گرفتن درام به انجام رسیدهاند یا بر اساس اقتباس از داستان یا ساختار متون کهن فارسی. قصهگویی نیز بخشی دیگر از پیکرهی نمایش در کانون را تشکیل میدهد.
شنبه, ۱۹ اردیبهشت
به تعبیر کانت در امر زیبا هماهنگی، انسجام و هدفداری دیده میشود و لذت میتواند پیامد مواجههٔ آدمی با زیبایی باشد. درنقطهٔ مقابل، آدمی به محض آنکه با نازیبایی ناشی از پراکندگی و بینظمی وتخریب مواجه میشود، دچار رنج وهراس میگردد. با این حال به نظر میرسد نگاه کانتی در تبیین لذتبخشی ادبیات وحشت به بنبست گرفتار میآید، چون مخاطب سوژههایی را لذتبخش میبیند که هماهنگی و انسجام پدیدهها را مختل میکنند و آن چه را ما اهداف متعالی و زیبا میخوانیم به نابودی میکشاند!
سه شنبه, ۲۳ دی
بودن یا نبودن تصویر
وجود تصویر در کتابهای شعر کودکان، امری بحث برانگیز و مورد مناقشه است. متخصصان، شعر را زبان طبیعی کودک میدانند و بر این اعتقادند که شاعران به دلیل روحیاتی مانند مرکزگرایی، جاندارپنداری و شیفتگی به بازی، شباهت بسیاری با کودکان دارند و در واقع پهنهٔ شعر وامدار دوران کودکی است و به همین دلیل است که کودکان با شعر رابطهای طبیعی برقرار میکنند (قزلایاغ، ص۲۲۲).
یکشنبه, ۲۱ دی
آموزشگاهها در کشور ما از روش آموزشی مناسبی بهره نمیبرند. کودکی امروز رنگ و بوی متفاوتی با نسلهای گذشته دارد. در نتیجه نظام آموزشی که برای نسلهای گذشته کاربردی بود برای فرزندان ما کسالت بار است و تأثیر ناخوشایندی بر مسیر رشد آنها میگذارد.
سه شنبه, ۲۵ آذر
یکی از مهمترین راههای اصلاح آموزش و پرورش در ایران توجه به قفسه کتاب کودک در کتابخانهها و کتابفروشی هاست. شاید این سخن به نظر برخی عجیب و غریب و جمله احساسی از یک نویسنده کودک و نوجوان ارزیابی شود، اما مطالعات بین المللی مهمی پشتوانه این سخن است.
یکشنبه, ۱۶ آذر
در نگاهی تاریخی میتوان میان تمدن و کتابخانه، ارتباط معناداری پیدا کرد. کتابخانهها با توجه به نوع، خصوصیات، اهداف، وظایف و خدماتشان و بر اساس نیاز جوامع به وجود آمدهاند تا در زمانهای مختلف پاسخگوی نیازهای گوناگون انسانها باشند. هرگاه شرایط و رشد کتابخانهها در جامعهای فراهم آمده، آن جامعه مراتب ترقی را یکی بعد از دیگری طی کرده و هرزمان که به هر دلیلی کتابخانهها در کنج انزوا و بیمهری قرار گرفتهاند، سیر قهقرایی جامعه هم آغاز شده است.
دوشنبه, ۲۷ مرداد
بسته کتاب الفباورزی با کاکاکلاغه مجموعهای است که جهت آموزش الفبای فارسی، با پژوهش محمدهادی محمدی پدید آمده است. تصویرگری و هم چنین طراحی گرافیک آن را حدیثه قربان بر عهده داشته است. محمدهادی محمدی در طی دهه اخیر آثار ارزشمندی را جهت آموزش کودکان و به ویژه کودکان خردسال تآلیف کرده است.
در مجموعه حاضر بخش پژوهشی اثر، از اهمیت بسیار بالایی در محتوا و ساختار اثر برخوردار است. راهنمای این مجموعه به نام کتاب راهنمای الفباورزی، علاوه بر بیان ویژگیهای این مجموعه، اطلاعات تئوریکی را درباره کودک و آموزش او در اختیار والدین و مربیان قرار میدهد.
سه شنبه, ۱۴ مرداد
گرچه همه هنرها و از جمله هنر نمایش به دور از خلاقیت هنری قابل تصور نیستند، اصطلاح نمایش خلاق (Creative drama) به نوعی نمایش تربیتی فرآیند محور می گویند که از تئاتر و نمایش رسمی متفاوت است.
یکشنبه, ۱۱ خرداد
براساس بند ۳ و ۴ اساسنامه ایکوم - شورای بینالمللی موزهها (International Coucil Of Museum) جامع ترین تعریف موزه چنین است:
موزه مؤسسه ای است دائمی و بدون هدف مادی که درهای آن به روی همگان گشوده است و در خدمت جامعه و برای پیشرفت آن فعالیت می کند.
همچنین اهداف موزه ها عبارتند از:
یکشنبه, ۲۸ اردیبهشت
سرانجام مجموعه سی جلدی و بیهمتای «نمایشنامههای آسان برای اجرا در کلاس درس و صحنه تئاتر»، در بیش از ۸ هزار صفحه و در برگیرنده ١۵٠ نمایشنامه چاپ و منتشر شد. این نمایشنامهها برای مخاطبان پیشدبستانی، دبستانی و دبیرستانی، دستهبندی و چاپ شده است.
دوشنبه, ۷ بهمن
آیا تاکنون به کودکان و حضور آن ها در شهر فکر کرده اید؟ آیا شهر شما آمادگی پذیرش و برآورده کردن نیاز کودک را دارد؟ آیا فرزندان ما بقدر کافی از امکانات و خدمات شهری بهره مند هستند؟
شنبه, ۱۴ مرداد
محمدهادی محمدی
گاهی سخنی کوتاه می تواند زمینه اندیشیدنی فراگیر را بسازد. سخن کوتاه، از آن جا آغاز شد که در دیداری کوتاه با توران میرهادی در پاییز همین سال (۱۳۹۰) در مراسم گشایش نمایشگاه –موزه فرهنگ کودکی در حسینیه ارشاد در گوشه ای از سالن درگیر گفت و گویی کوتاه با او شدم.
دوشنبه, ۲۱ فروردین
بخش نخست
گروه های بررسی شورای کتاب کودک در روزهای ۲۷ و ۲۹ تیر و یکم و سوم مرداد از وضعیت ادبیات کودکان و نوجوانان در سال ۸۹-۹۰ گزارش دادند. در زیر خلاصه ای از این گزارش ها را می خوانید.
سه شنبه, ۵ مهر