همان طور که همه می دانیم شخصیت هر فرد از همان ابتدای تولد پایه ریزی میگردد، پس بسیار شایسته است که از بدو شکل گیری شخصیت کودک، او را با یکی از راهکارهای به تکامل رسیدن آشنا کرد. با توجه به اینکه شخصیت کودک در خانواده شکل میگیرد و او تمام سالهای اولیه زندگی را همراه والدینش میگذراند، بنابراین نقش آنها در رشد و تکامل کودک بسیار مهم است.
باید کاری کنید تا مطالعه از نظر کودک تجربه ای موفق و لذت بخش باشد. سعی کنید هر روز یا دست کم هفته ای چندبار برای کودکتان کتاب بخوانید و خود را به این کار عادت دهید. کتابهایی انتخاب کنید که با سطح علایق کودکتان تناسب داشته و ظاهر زیبا و تصاویر جذابی داشته باشند.
اولین کتابهای کودک باید کوتاه و فقط دارای چند صفحه باشند. همچنین باید حاوی تصاویر بزرگ با جزئیات اندک باشد. کتابهایی انتخاب کنید که واژگان آنها برای کودک قابل فهم باشد. اگر در جوی آرام و راحت برای کودکتان کتاب بخوانید، او لذت بیشتری خواهد برد.
برخی از پیشنهادها و راهبردهای زیر میتوانند به کودکانی که در رمزگشایی، درک مطلب یا خواندن کتاب مشکل دارند، کمک کنند. پیشنهادها، بیشتر برای آسان کردن خواندن هستند، تفاوتهای کودکان را در نظر میگیرند و روشهای جایگزینی برای خواندن در خانه و مدرسه ارائه میکنند. راهبردهایی که فکر میکنید بهترین تأثیر را دارند، انتخاب کنید. آنها را برای کودک خود به کار بگیرید و با آموزشگر فرزندتان در مورد کاربرد برخی از آنها در کلاس صحبت کنید.
کودکان ونوجوانان مهمترین گروههای سنی را تشکیل میدهند وتوجه به این دوگروه از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. ما در این مقاله به نقش کتابدان و والدین در چگونگی ترغیب آنها به مطالعه میپردازیم. همانطور که می دانیم کتابداران امروزی نقش بسیار مهمی را در این امر بر عهده دارند که امروزه با ورود اطلاعات فراوان نباید از کودکان امروز غافل شد واز همان دوران در فرهنگسازی مطالعه در این دو گره سنی توجه بسیار داشت.
لالاییهای مادرانه، نوای ریتمیک شعرهای کودکانه و قصههای کوتاه شادی بخش و... همه ادبیاتی غنی هستند که هر مادری برای ارتباط بیشتر با کودکش به کار میگیرد. مادران دیروز بدون علم و آگاهی از دنیای رفتاری و شناختی کودکان هنگام بارداری برای جنینشان شعر و قصه میگفتند و یا با لالایی و نوای قرآن کودکشان را آرام میکردند. شاید آنها هم باور داشتند روزی علم روانشناسی با تحقیقات و پژوهشهای متعدد نشان خواهد داد صدای مادر، شعر و قصه در درک و رشد شخصیت جنین تأثیر خواهد گذاشت.
پژوهشها نشان میدهند که به طور کلی زمان بیش تری طول میکشد تا پسران کتاب خواندن را بیاموزند. آنها نسبت به دخترها، کم تر مطالعه میکنند.
دختران در سنجش با پسران، به شکل در خور توجهی، بهتر میتوانند متنهای روایی، داستانی، نمایشی و تفسیری را درک کنند.
پسران در مقایسه با دختران، کمتر به کتابخوانی به عنوان یک فعالیت بها میدهند. در مقایسه با دختران، پسران بیش تری خود را غیر کتاب خوان میدانند.
در مورد کودکان همیشه صحبتهایی تکراری وجود داشته است. اینکه کودکان سازندگان فردای کشور هستند یا آیینهای تمامنما از آن چیزی که در بطن جامعه در حال رخ دادن است. بنابراین شاید این سخن هم کلیشهی دیگری باشد اگر بگوییم بهترین سرمایهگذاری برای برخورداری از آیندهای روبهرشد و سرشار از موفقیت، این است که کودکان خود را دریابیم. شاید به خاطر همین باشد که در کشورهای توسعهیافته نیز یکی از مهمترین برنامهریزیهایی که انجام میدهند در خصوص احوالات و مسایل کودکان است.
گرانی کاغذ و چاپ در چند سال اخیر بیش از همه در تولید کتابهای تصویری ایرانی تاثیرگذاشته است. کتابهای تصویری یکی از مزیتهای نسبی کتاب کودک ایران است و آثار تصویرگران ایرانی در جشنوارههای معتبر تصویرگری و برخی کشورها به خصوص اروپای قاره یی و آسیای شرقی طرفدارانی دارد.
یکی از مهمترین راههای اصلاح آموزش و پرورش در ایران توجه به قفسه کتاب کودک در کتابخانهها و کتابفروشی هاست. شاید این سخن به نظر برخی عجیب و غریب و جمله احساسی از یک نویسنده کودک و نوجوان ارزیابی شود، اما مطالعات بین المللی مهمی پشتوانه این سخن است.
ازهر ده، نه نفر آنها با داستانها و خواندن به وجد میآیند. برعکس، نیمی از جوانان بین ۱۴ و ۲۴ سال، بی گمان یا کتاب نمیخوانند یا کم میخوانند، زیرا یا به کتاب خواندن علاقه مند نیستند، یا زمان کافی برای خواندن ندارند. " نوجوانان در مورد مطالعه، پیشداوری منفی دارند و آن را در پیوند با درس خواندن و دانش آموز خوب و مثبت بودن میدانند."، "مطالعه فعالیتی است پیچیده، که برای علاقه مند شدن به آن، نیاز به تلاش زیاد و تمرین بسیار دارد.
گوش دادن به کتابی که بلند خوانی میشود، میتواند یکی از باارزشترین و لذت بخش ترین تجربههای کسانی باشد که کار خواندن و نوشتن برای کودکان را آغاز کردهاند. بلند خوانی باید بخشی از زندگی روزمره کودک باشد. وقت قصه – وقت دور هم جمع شدن و وقت بلند خوانی، فرصتهایی برای الگو سازی شیوههای خوب خواندن و فکر کردن هستند و سبب میشوند تا شاگردان جوان با انبوه گوناگونی از کتابها آشنا شوند.
وقتی این آشنایی همراه با بحثهای پشتیبان و جذاب باشد، کودکان خواهند توانست دیدگاهشان را در مورد دنیا گسترش، و مهارتهای بنیادین تفکر نقادانه را در خود پرورش دهند.
والدین عزیز وقتی شما به کودکانتان کمک میکنید که یاد بگیرند کتاب بخوانند در واقع به آنها کمک میکنید که دری به روی جهانی بزرگ و پر هیجان باز کنند.
شما به عنوان والدین کودک خود میتوانید یک علاقه مستمر و بی پایان را به یادگیری در فرزندتان ایجاد کنید به این ترتیب که: شما برای فرزندانتان کتاب میخوانید و آنها به تدریج عشق و علاقه به داستان و شعر یافته و خودشان خواهان خواندن کتابهای مختلف میشوند و خواندن را آغاز و تمرین میکنند تا اینکه بالاخره به آن جایی میرسند که با کتاب تفریح کرده و از خواندن آن لذت میبرند و هر روز تشنه کسب اطلاعات جدیدتر میشوند.
به عقیده عده ای ازوالدین عادت دادن کودکان به مطالعه دشوار است. به همین خاطر اغلب هم برای این مساله تلاش نمیکنند. اما روان شناسان و رفتار شناسان کودک ونوجوانان معتقدند که میتوان با اتخاذ تداییری کودکان رابه مطالعه ترغیب کرد و پس از مدتی آنها را به این کار عادت داد.
وجود سروصدای زمینه و مزاحم، گوش دادن را برای همه کودکان مشکل میکند، اما تأثیر آن بر کودک کم شنوا بسیار بیش تر است، به این دلیل که میکروفن سمعک و کاشت حلزون، همه اصوات را تقویت میکنند. بنابراین، کودک کم شنوا نمیتواند گفتههای مربی (یا همکلاسیهایش) را از سروصدای محیط تشخیص دهد و همه را با هم میشنود.
یکی از بهترین راههای افزایش گنجینه واژگان کودکان، به ویژه کودکان کم شنوا، خواندن کتاب برای آنهاست. لازم است کودکتان با کتاب خو بگیرد. این کار بسیار ساده است، اما اصولی دارد.
به عقیده کارشناسان تشویق به کتابخوانی و مطالعه کتب غیردرسی باید در مدرسه اتفاق بیفتد، این در حالی است که ۶۰ درصد مدارس کشور کتابخانه ندارند.
فضایی که از ترکیب دو واژه «کتابخانه مدرسه» در ذهن مجسم میشود، چند قفسه خاک خورده است با کتابهایی که ظاهراً تاریخ مصرف آنها سالهای قبل تمام شده و قفلهایی که روی تک تک قف سهها به نشانه دست زدن به کتابها فقط با اجازه مسئول کتابخانه مقدور است.
والدینی که برای فرزندان کوچک خود کتاب میخوانند، درواقع برای سراسر زندگی آنها، توشههایی ارزشمند فراهم میکنند. از میان این توشهها، میتوان به بهرهمندی کودکان از قدرت تفکر و برخورداری آنان از شخصیت مؤثر اشاره کرد.
در اینجا بهطور خلاصه به مهمترین امتیازات کتابخوانی برای کودکان، اشاره میشود؛ شاخصهایی که زندگی بچهها و حتی والدین را متحول میکند.
در بیشتر فرهنگها، داستان گفتن و شنیدن از قدیمیترین رسومهاست. داستانها از نسلی به نسلی دیگر گفته و بازگفته شده است. کودکان مانند بزرگسالان از شنیدن داستان لذت میبرند. اگر به جمع کودکانی که دور هم نشستهاند و کسی برای آنها کتاب میخواند نگاه کنید، میبینید که آنها شیفته شنیدن هستند.